Mestwagen-specialist Wienhoff presenteerde onlangs een 16 kubieke meter grote eenassige tank met hydraulisch aangedreven wielen. Vooral op zachte ondergrond komt deze mesttank goed tot zijn recht – zoals eigenlijk het hele concept van een kleine tank met een breed aanbouwwerktuig.
De gierproblematiek blijft de gemoederen bezighouden. De hoofdpunten zijn grofweg: minder, nauwkeuriger, emissiearmer en in kortere tijdspannes.
Dat wil zeggen dat niet alleen loonwerkers hun klanten passende machines moeten kunnen bieden, maar dat ten eerste de fabrikanten dat moeten doen. De trend van de laatste jaren is weliswaar om steeds grotere machines op de markt te brengen, maar daar zitten ook grenzen aan.
Zo blijft in kleinschalige gebieden compacte en wendbare machinerie gevraagd. Ten dele zijn zelfrijders te duur, of kunnen ze niet voldoende worden benut om rendabel te zijn. Hier komen de eenassige tanks met krachtige uitbrengsystemen in het spel, die als pure werktuigen op het veld worden ingezet.
Concurrentie
Deze zelfrijder-concurrenten hebben daarbij het voordeel dat de trekker ook voor andere doeleinden kan worden ingezet. Wat de eenassers tot nu toe echter misten, waren aangedreven wielen. Dit om juist daar waar het meeste gewicht op staat, actieve tractie te hebben in plaats van passieve rolweerstand en slip.
Bestaande asfabrikanten kunnen slechts aangedreven assen leveren met een draagvermogen van 13,5 ton; die kunnen bijvoorbeeld op een tandemasser worden gebruikt, maar zijn duidelijk te licht voor een enkelasser. Zo weegt onze 16 kubieke meter grote testwagen leeg al een goede 9,5 ton. Vol en met zware injectoren eraan moet de as tot 25 ton dragen – dat is KO voor de gebruikelijke assen in de handel.
Reden genoeg voor Wienhoff om zelf in actie te komen en deze uitdaging aan te gaan. En dus ontwikkelde de firma een 30-tons-as met hydraulische aandrijving. Maar daar bleef het niet bij, want tenslotte moeten ook de banden het aan kunnen. Dus legde men banden in de maat 900/60 R42 op de wielen; dat is dus een imposante 2,15 in doorsnede en 90 centimeter breed!
Op de aangedreven as zitten banden in de maat 900/60 R42. Deze zijn 2,15 meter hoog.
Bij deze speciale uitrusting gaat het er niet om dat er op onberijdbare velden eindelijk gier kan worden uitgereden. Het is veel meer dat er een reserve wordt ingebouwd om ook op nattere, lage delen te kunnen rijden, om de periode waarin kan worden uitgereden te verlengen en om de bodem meer te ontzien.
Bovendien heb je meer aandrijfkracht, want de aardwal die je voor getrokken wielen hebt, wordt geminimaliseerd (minder bulldozer-effect) en de aandrijving verdeelt zich nu over zes wielen – als een kleine zelfrijdende giertank.
Onze testtrekker was bijpassend geschoeid, met 900/60 R42-banden achter en 710/60 R30 voor. Daarbij zorgde een bandenspanningsregelsysteem voor de juiste bandenspanning op het veld.
Flinke aandrijfkracht op de Wienhoff mestwagen
Achter de schermen draait een hydrauliekpomp met een maximale opbrengst van 240 l/min en 350 bar druk. Die levert de nodige energie voor de twee radiale hydromotoren, eentje op elk wiel. De as komt overigens van Colaert uit Frankrijk, de radiale hydro-motoren van Black Bruin uit Finland.
Op elk van de twee wielen zit een radiale hydromotor.
In extreme omstandigheden kan de as worden aangedreven met 60 kW, ofwel ruim 80 pk. Het vermogen is variabel en naar behoefte aan te passen. De chauffeur heeft daarbij de controle. Er zou tenslotte anders onnodig energie en dus brandstof worden verbruikt.
Op droog akkerland voor de maisteelt of tijdens bemesting na de eerste gras-oogst konden we geen voordelen constateren wanneer de asaandrijving werd ingeschakeld; daarom bleef hij daarbij uit (in vrijloop). Er wordt dan geen hydraulisch vermogen opgenomen.
Op natte percelen zag het er echter heel anders uit. Een rechtstreekse vergelijking tussen in- en uitgeschakelde aandrijving bevestigde: de trekker had met ingeschakelde aandrijving duidelijk minder wielslip en de combinatie veroorzaakte minder bodemschade. Vooral op graanvelden, wanneer met de sleufmachine niet in rijsporen kan worden gereden, bewijst de aangedreven as zijn nut.
De bediening is simpel van opzet. Op een kleine terminal kies je eerst de rijrichting. Dan activeer je de hydrauliek en de as wordt aangedreven – klaar.
Hij kan tijdens het rijden tot een snelheid van 6 km/u worden bijgeschakeld en is tot een snelheid van 15 km/u vooruit actief; hij kan zelfs achteruit tot 6 km/u. Bij hogere snelheden of bij het bedienen van de rem van de trekker wordt de aandrijving gedeactiveerd.
Het snelheidssignaal krijgt de as van zijn eigen toerentalsensor, die onder andere ook de uitgifteopbrengst van de gierpomp aanstuurt.
De aansturing van de aandrijfas gebeurt eenvoudig via een aparte terminal.
De mate waarin hij voorloopt is naar behoefte instelbaar. Op zeer natte grond liep hij 15 procent voor, op droge grond was 5 procent genoeg. Tot nu toe zit de regeling van de as op een aparte terminal. In de toekomst wil Wienhoff hem integreren in de eigen terminal WieTaCon 12, of op ISOBUS-apparaten. Dan zou de aandrijving zelfs kunnen worden geïntegreerd in het kopakkermanagement van de trekker. Op dit moment is de activering in elk geval al aanwezig in de Wienhoff kopakker-manager.
De software van de WieTaCon 12 is een eigen ontwikkeling. Daarbij kun je je eigen indeling laten samenstellen. De symbolen zijn eenduidig herkenbaar en beschreven, heel goed.
Boordhydrauliek voor de tank
Aan de mesttank zelf is niet veel veranderd. Die is bij Wienhoff mestwagen namelijk ook al leverbaar zonder aangedreven wielen. De 16 kubieke meter grote mestwagen heeft aan de binnenkant een soort schommelschot. Met behulp van dit tweekamersysteem wordt ervoor gezorgd dat er altijd genoeg gewicht op de K80-koppeling van de trekker staat. Volgens Wienhoff is dat maximaal 6 ton kogeldruk.
Als enige vering zijn er twee disselcilinders gemonteerd; de nieuwe as is geheel ongeveerd. Door de hoogte paste er geen veersysteem meer tussen as en chassis c.q. het tankonderstel, dus nu zorgt alleen de de hydropneumatische dissel voor het minimaliseren van de schokken. Op het veld kunnen de hydraulische cilinders rechtstreeks worden aangestuurd om bijvoorbeeld de tank horizontaal te stellen (dat is bij het vullen gewenst) of juist koplastig (tijdens het uitrijden).
De oliekoeler heeft een capaciteit van 50 l/min.
Zoals reeds gezegd, heeft de eenasser zijn eigen boordhydrauliek met alles wat daarbij hoort, zoals bijvoorbeeld een 100 liter grote olietank en oliekoeler. Via de cardanas worden twee hydrauliekpompen aangedreven: eentje voor de aandrijving van de wielen, de andere voor de radiale plunjerpomp, die dus hydraulisch wordt aangedreven. Er zit een zogenaamde tandemtransmissie voor, die het vermogen over beide pompen verdeelt.
Een eigen boordhydrauliek zorgt voor voldoende vermogen. In het gesloten systeem zit 100 liter olie.
Aangezien transmissie en hydrauliekpomp op de dissel zitten, moest de Börger-plunjerpomp naar de linkerkant van de machine verhuizen. Hij heeft een opbrengst van 9.000 l/min, wat voor deze kleine tank fors is. Daarmee is de eenasser binnen twee minuten gevuld; dat is snel.
De radiale plunjerpomp van Börger moest naar de linkerkant van de machine worden verplaatst. Die levert 9.000 l/min.
Er zit een Vogelsang RotaCut M 10000 voor de pomp geplaatst; daarmee worden vreemde voorwerpen c.q. obstakels uit de stroom gefilterd en wordt organisch materiaal vermalen. De stenenvanger komt van Wienhoff zelf.
De Rotacut van Vogelsang versnippert grove bestanddelen in de gier en dient als beveiliging tegen obstakels voor de navolgende gierpomp.
Fijngevoelige aansturing
Omdat de gierpomp hydraulisch wordt aangedreven, kan hij veel fijngevoeliger worden aangestuurd. Wienhoff gaat meer en meer over op deze gierpompaandrijving. Was vroeger de driewegkraan verantwoordelijk voor de exacte dosering van de bij de rijsnelheid passende gieropbrengst, nu doet de radiale plunjerpomp dat met zijn toerental. Met een directe aandrijving vanaf de aftakas zou dit niet mogelijk zijn. Er zit desalniettemin toch een driewegkraan op de tank; die kan worden gebruikt voor het spoelen van de tank.
Op de dissel zit een PTO-aangedreven tandemtransmissie, die links de wielas aandrijft en rechts de gierpomp.
Wienhoff mestwagen met zware vierpuntshef
Natuurlijk kan Wienhoff haar giertanks ook uitrusten met diverse accessoires voor maximale functionaliteit op de akker en om te concurreren met zelfrijdende giertanks.
Een stevige vierpunts-achterhef-installatie is onmisbaar, want de PTW werkt uitsluitend met zware injectoren.
Zo zat er op onze testwagen, die een kleine duizend uur per jaar uitsluitend met sleuf- of akkerlandinjectoren moet gaan rijden, een stevige vierpunts-achterhefinrichting. Vooral voor het 12 meter brede sleufwerktuig van Duport met zijn gewicht van meer dan 5 ton is dat een must.
De aangedreven wielen zijn vooral erg nuttig met brede, zware sleufinjectoren op zachte ondergrond.
De hefinrichting tilt met twee hefcilinders maximaal 5,5 ton. De parelgroen gespoten PTW Profi Line wordt gevuld door een 8-inch-zuigarm aan de rechterkant. Op de kop van de dubbel draaibare slurf zit een zuigturbine voor nog meer vulcapaciteit.
Aan de zijkant van de machine is ook een automatische Piadin-installatie met een 125-liter-tank gemonteerd. De nitrificatiedosis wordt meteen bij het vullen in de drijfmest geïnjecteerd.
Ongebruikelijk voor een kleine fabrikant is de eigen ontwikkeling van elektronica en CAN-bus-regeling. Wienhoff levert voor elke mesttank een op maat gemaakt bedieningsscherm. De klant kan kiezen welke knoppen welke functies moeten krijgen.
Het bedieningspaneel van Wienhoff is een enorme hulp bij het werken met de eenasser. De knoppen zijn allemaal duidelijk beschreven en voeren de naar de wens van de klant opgeslagen commando’s uit.
In dit verband beviel ook het compacte bedieningspaneel van Wienhoff ons erg goed. Met de kleine joystick controleer je de zuigarm; de meestgebruikte functies zitten op de knopjes rechts/links. Wienhoff levert echter ook een ISOBUS-bediening. Je hebt overigens geen vergunning nodig; hij telt als werkvoertuig met 40 km/u. En: meer eenassers met aangedreven wielen zitten al in de planning, aldus Wienhoff.
De aanzuigarm is dubbel draaibaar. Ook kleinere greppels en dergelijke zijn ermee te overbruggen.
Technische gegevens Wienhoff mestwagen
Tank: netto-inhoud 16 m3, twee-kamersysteem; hydropneumatische disselvering, boordhydrauliek 100 l; tandemtransmissie; toelaatbaar totaalgewicht 14 t.
Mestsysteem: Börger radiale plunjerpomp, 9.000 l/min, hydraulisch aangedreven; Vogelsang Rotacut, dubbel draaibare aanzuigarm met 8-inch- aanzuigturbine, drieweg-kraan.
Aandrijfas: 30-tons-as, hydraulisch aangedreven door twee radiale motoren, aandrijfvermogen 60 kW (aanpasbaar); opbrengst hydrauliekpomp 240 l/min, 350 bar; max. 15 km/u vooruit, 6 km/u achteruit; bandenmaat 900/60 R42.
Toebehoren: vierpunts-achter-hydrauliek met max. hefkracht 5,5 t; Piadin-installatie met tankinhoud 125 l; bediening via Wienhoff WieTaCon 12-terminal.
Onze conclusie over de Wienhoff mestwagen
Hoewel de aandrijfas zich nog in het prototype-stadium bevindt, functioneert hij technisch al vlekkeloos.
De effecten van het bijschakelen van de hydraulische aandrijving waren verrassend. Met name op zachte grond veroorzaakte de trekker-tankcombinatie duidelijk minder bodem- en gewasschade. Daarbij was er minder trekvermogen nodig. Als je de aangedreven as niet nodig hebt, kun je hem geheel deactiveren; dan kost hij ook geen energie.
De combinatie van een trekker met vierwielaandrijving en een aangedreven mesttank is een goed alternatief voor een zelfrijdende mesttank.
Vergeleken met een tandemasser is de combinatie duidelijk wendbaarder en compacter. Dat zal worden gewaardeerd door loonwerkers die efficiënt gier willen uitrijden met injectoren. Wienhoff biedt daarbij een robuuste achterhydrauliek en een gebruiksvriendelijke bediening.
- + geen veldschade; ontziet de bodem
- + meer tractie
- + laag vereist trekvermogen
- + hoge prestaties
- – duur in de aanschaf