3D GPS bespaart tijd en dus geld
Het eerste wat de Agri Trader testmachinist roept als we het over 3D GPS hebben: “Geen piketten meer, geen grondwerkers die in het gevarenbereik van de machine staan, minder handelingen nodig waardoor ik gewoon meer productie kan draaien. Neem nou het afwerken van een talud, waarbij apart de teelaarde moet worden aangebracht. Zonder GPS is een grondwerker of uitzetter continue de hellingshoek aan het meten en moeten er lijnen worden uitgezet. Is het talud afgewerkt, dan moet het geheel opnieuw gebeuren bij het afwerken met de teelaarde. Met GPS kan dit in één beweging gebeuren, zonder uitzetwerk buiten”.
Met dit voorbeeld geeft de machinist eigenlijk al de essentie weer van het werken met GPS. Het levert een enorm efficiëntievoordeel op in manuren, tijd en dus geld.
Het lijkt erop dat een GPS uitrusting steeds meer een voorwaarde is om bepaalde werken te krijgen als GWW aannemer. Schattingen geven aan dat inmiddels een kwart van het Nederlandse machinepark uitgerust is met 3D GPS en groeiende is. Bernardo Overgoor van Topcon: “De investering in de apparatuur is flink maar de voordelen verklaren wel de huidige opmars van de apparatuur. Je bespaart op uitzetwerk en het gebruik van materiaal, met minder slijtage van de machine en je kunt sneller en nauwkeuriger op de juiste hoogte graven. Ook op moeilijk zichtbare plaatsen en zelfs onder water”.
Als je aan vakmensen in de markt vraagt om een goede leverancier te noemen van GPS apparatuur, dan wordt Topcon altijd genoemd. Vandaar dat we in deze test werken met een 21 tons rupsgraafmachine, uitgerust met hun apparatuur met de typebenaming X-63.
Naast deze apparatuur voor alle soorten bouwmachines, heeft Topcon een volledig programma van hardware en software op het gebied van geodesie en data-inwinning.
Aan de slag met 3D GPS
Op het terrein van de SOMA in Harderwijk lopen we een rondje om de machine en bekijken de GPS apparatuur eens nader. We zien twee GPS antennes en vier 360 graden tilt sensoren die de hoeken tussen de cabine, de bovengiek, de lepelsteel en de bak meten.
Vervolgens kijken we in de cabine, daar zien we een bedieningskast met touchscreen die in de hoek bij de voorruit gemonteerd is en achter de stoel een zogenaamde GPS rover box.
Onze testmachinist neemt plaats in de cabine en gaat draaien met de machine. Op het heldere grafische kleurendisplay, ziet de machinist de tekening van het uit te voeren werk. De afstand tussen de bak en het te graven niveau wordt duidelijk op het scherm weergegeven. Daarbij geven de kleuren op het scherm hem snel en eenvoudig de juiste hoogteinformatie: rood=afgraven, groen=ok en blauw is ophogen.
De machinist kan op het scherm het werk gelijktijdig vanuit verschillende gezichtspunten bekijken. Bovenaanzicht, dwarsprofiel maar ook bijvoorbeeld lengteprofiel.
Vervolgens wil de machinist de bak wisselen tijdens het werk. Dat kan ook met het X-63 systeem. Kwestie van nieuwe bak aankoppelen en op het display de juiste (voorgeprogrammeerde) bak selecteren. Het inmeten van een nieuwe bak in het GPS systeem gaat eenvoudig door de aanwijzingen op het display te volgen. Alleen schietlood, waterpas en rolmaat zijn hierbij vereist.
Ook zijn er al diverse tiltrotator fabrikanten, die een rotatiesensor hebben, die geschikt zijn voor het Topcon systeem. Hiermee wordt nog meer mogelijk.
Zelf tekeningen maken met Topcon
De machinist heeft zelf de mogelijkheid om een tekening te maken. Niet altijd zal de tekening de hoogtematen hebben van het grondwerk. Als de tekening dan de afwerkhoogte nodig heeft, kan de machinist zelf de hoogte van het grondwerk invoeren. Ook kan men zonder tekening werken en zelf bijvoorbeeld een sleuf tekenen, door met de bak het begin- en eindpunt aan te geven.
Dit is bijvoorbeeld handig als men een kaarsrechte sleuf moet graven. Maar ook kan er een vlak worden aangemaakt, zowel waterpas als onder een hellingshoek of met behulp van punten die de machinist zelf met de bak inmeet.
De investering in GPS begint met de opbouw van de basisapparatuur op de machine. In de praktijk zal het normaal gesproken zo zijn dat een machinist dagelijks het koffertje met zijn twee antennes en het display meeneemt naar het werk. Deze plaatst hij voor aanvang van de werkzaamheden op en in de machine.
Een dergelijke set is vrij uit te wisselen tussen alle machines in het totale machinepark waar Topcon op zit gemonteerd. Een set van antennes en een display is ook te huur bij de verhuurafdeling van Topcon.
Verder heeft Topcon speciale software ontwikkeld met de naam ‘Sitelink 3D’, die zorgt voor de communicatie tussen machine, mens en het werkterrein. Tijdens de uitvoering van het werk is bijvoorbeeld de uitvoerder, via een speciale website of app, altijd precies op de hoogte van de voortgang van het werk. Daarnaast kunnen er met Sitelink 3D, bestanden tussen kantoor en machines worden gestuurd. Ook is er de mogelijkheid om op afstand het besturingssysteem over te nemen en bepaalde taken of instructies naar de machine te sturen.
Groot voordeel is de zekerheid dat alle machines volgens hetzelfde model werken.
3D en verder
De toekomst ligt in 4D GPS, hierbij word het gemaakte werk ingekleurd en kan men op basis daarvan de precieze hoeveelheid verzet werk zien. Op deze manier kan eenvoudig de (dag)productie bepaald worden. Dit is natuurlijk heel fijn voor de verdere planning qua inzet van mensen en machines en daarmee ook een betere inschatting qua tijd en dus geld.
Conclusie is dat Topcon in deze verdere ontwikkelingen voorop blijft lopen met haar constante focus op innovatie. Prima hoor, als het huidige gebruikersgemak maar niet verandert!