In de varioploeg van Överum zit een hoop hoogst actuele techniek. Zo bestuurt het GPS niet alleen de trekker, maar ook de werkbreedte van de ploeg.
Van Scandinaviërs wordt gezegd dat ze bescheiden zijn. Maar dat houdt niet in dat ze niet veeleisend zouden zijn. In tegendeel: In Zweden, waar de vlaktes doorgaans nog conventioneel bewerkt worden, is het streven naar een perfect ploegbeeld en de ideale voren de norm. Tel daarbij de vaak grillig gevormde percelen die strak werken er niet gemakkelijker op maken. De ploeg moet dus heel wat waar maken. In die strijd zet Överum de VF-EX 5980 H in om de harten van de potentiële kopers te veroveren.
Heel solide gebouwd die Överum
Laten we onze test kandidaat eerst voorstellen: Bij de Överum VF-EX 5980 H gaat het om een aanbouw wentelploeg, die naar wens met 5, 6 of 7 scharen wordt geleverd. Wij gebruikten de uitvoering met 5 scharen. Daarvan kan de werkbreedte traploos en hydraulisch ingesteld worden tussen de 1,5-2,95 m. De schaarafstand is 90 cm en de framehoogte is 75 of 80 cm.
De ploeg vraagt om een trekker met een hef vermogen van 6,5 ton en naar gelang de arbeidsomstandigheden een motorvermogen tussen de 175-250 pk. Verder is hij voorzien van een automatische steencontact beveiliging, die via een centrale drukbuffer voor gespannen wordt. Överum biedt trouwens al van af 1968 hydraulische steencontact beschermingssystemen aan.
Överum kiest er structureel voor alle componenten aan het ploegframe te monteren met schroef bevestigingen. Onze ploeg was voorzien van de XL ploeglichamen. Met 58’er bodies en vijf voren is daarmee een max. werkbreedte van 2,90 m te halen. Ze zouden ideaal zijn voor werkdieptes tussen de 10-25 cm. Dat bleek ook uit onze testervaringen.
Alle slijtagedelen, de bodies, de punten en de afwerkscharen krijgen bij Överum een speciale warmtebehandeling. Die vereist veel tijd, maar zou de levensduur vergroten. Het parallelogramframe voor de Vario verstelling is conform de huisregels ook aangeschroefd. De voorste hydraulische cilinder bepaalt de breedte van de voorloopgroef, De achterste stelt de snedebreedte in. Een goed afleesbare schaal verdeling laat de gekozen werkbreedte zien.
De toren is momenteel vrijgegeven tot 300 pk, maar is binnenkort ook geschikt tot 350 pk. Overigens kan ook de draairichting van de ploeg snel en eenvoudig veranderd worden.
In Zweden is er geen breedtebegrenzing voor tractoren. Veel landbouwers kiezen daarom voor dubbellucht of rupstracks. Dat geeft meer tractie en minder bodembelasting. De VF-EX 5980 H kan vandaar ingezet worden als on-land ploegen of het ploegen in de vore. Het overzetten daartussen is kinderspel. Er hoeven alleen maar twee afsluitkranen te worden omgezet en klaar is Kees.
De afstelling van het trekpunt en de voorlopergroefbreedte kunnen gehandhaafd blijven. Dat heeft vooral als voordeel: Mocht er eens geen trekker met GPS of alleen een trekker met te brede banden beschikbaar zijn, dan kan de ploeg snel achter een andere beschikbare trekker gekoppeld worden. In de on-land positie zwenkt, anders dan bij de voorploeg variant, de cilinder bij het draaien niet in de minimale werkbreedtestand. Want de ploeg is hier al goed uitgebalanceerd.
Het aangebouwde combiwiel dient enerzijds de diepte geleiding, anderzijds het wegtransport. Bij onze test kwam het heel soms voor dat het wiel niet mooi in zijn eind aanslagen viel. Dat resulteerde in een niet correcte diepte geleiding. Dat niet goed ‘in positie vallen’ was het resultaat van te snel werken. Toen we dat door hadden gebeurde het niet meer.
De perfecte voor
Dat de Överum VF-EX 5980 H een uitgerijpte, stabiele ploeg is, dat is bij het bekijken alleen al duidelijk. Het werkresultaat is er naar. Resten van organische massa worden netjes omgewerkt en de voren waren altijd mooi schoon.
De instelling is eenvoudig en logisch. De ombouw van on-land, naar het klassieke ‘in de voor ploegen’ gaat spelenderwijs. Alleen de instelling van de voorste scharen is wat omstandig omdat ze na het lossen van de bouten in de hoogte verschoven- en om hun hoogteas gedraaid kunnen worden.
Wat ons meer interesseerde was het Geoploughsysteem waarmee onze testmachine voorzien was. Het basis-idee daarachter is het volgende: Door de traploze werkbreedteverstelling van de Varioploeg is er de theoretische mogelijkheid om fouten in de voor te compenseren. Kleine bewegingen van het stuurwiel kunnen hier grote gevolgen hebben.
Expres gedaan: Voor de test hebben we expres buiten de lijntjes geploegd.
Het idee achter Geoplouging is het spoor niet door de GPS van de trekker te laten bepalen, maar om de vast gelegde lijn tussen A en B door een constante controle van de werkbreedte van de ploeg te laten bepalen. Technisch bezien bestaat die mogelijkheid voor elke Varioploeg. Er zijn alleen wat extra onderdelen voor nodig, waaronder een proportioneel ventiel, dat actief de snedebreedte regelt. Dat ventiel is in feite niet anders dan die bij trekkers.
Verder is er voor Geoploughing een jobcalculator nodig, die met de GPS-antenne van de trekker communiceert. Naar gelang de gebruikte antenne moet er in de gaten gehouden worden dat het systeem ervan compatibel is met vreemde hardware. Want met ISOBUS werken doet het systeem (nog) niet.
Het hart van het systeem is gevormd door de jobcalculator van het Nederlandse Agrometius en een Trimble GPS installatie die de trekker in de ploeg over de Trimble monitor bediende. De ontvanger ervan zat op het dak van de trekker. Als alleen de ploeg gestuurd zou moeten worden, zou hij ook op de ploeg gemonteerd kunnen worden.
De jobcalculator krijgt zijn GPS signaal van de ontvanger. Aan hem moet ook de gewenste werkbreedte en het maximale uitsturen van de Varioploeg ingesteld worden. Dat betekent hoeveel snedebreedte de ploeg positief en negatief verstelt om aanwezige niet recht lopende voren te compenseren.
Maar de mogelijkheid om de ploeg handmatig aan te sturen blijft. Daarvoor moet alleen de jobcalculator omgezet worden van ‘automatisch’ naar ’handmatig’. De werkbreedte is dan met de joystick in te stellen.
Kaarsrecht ploegen met de Överum
Is de A-B lijn eenmaal bepaald en zijn de maximale uitslagen in de boordcomputer bepaald, dan kan er geploegd worden. De ploeg voor was bij onze test kaarsrecht. In de voor of on-land: het Geoplough systeem zorgt door het continu aanpassen van de voor breedte altijd voor een strakke lijnvoering.
Om een koerswijziging te simuleren, hebben we de snedebreedte tijdens het rijden handmatig versteld via de jobcalculator. Op de terugweg werd het spoor door maximaal verdraaien van de ploegscharen weer recht gemaakt. Op de plek van de afwijking van de A-B lijn draait de ploeg waar het spoor van de A-B lijn afwijkt maximaal uit, om daarna weer in zijn gewone stand verder te ploegen. In praktijk is een afwijking max. drie voren verder weer gecompenseerd.
Meer onderhoud
Bij alle voordelen die het systeem biedt moeten we één ding bedenken: Doordat de snedebreedte-verstelling constant actief is, zal er meer onderhoud en slijtage zijn. Maar verder is er door installatie van een jobcalculator en een proportioneelventiel van elke Varioploeg een ‘Geoplough’ te maken.
Variabel: Feitelijk werkt het systeem op elke varioploeg.
Daarbij moet wel gelet worden op het dagelijks onderhoud van de smeerpunten van de snedebreedteverstelling. Bij onze testmachine ging dat eenvoudig. Alle draaipunten hebben hun eigen smeerpunt. Dat verhoogt de levensduur, als ze tenminste ook gesmeerd worden. Erg handig: de gebruiksaanwijzing, die ook online staat, geeft aan waar alle onderhoudspunten zitten en er staan ook een hoop instellingstips voor de ploeg in.
Onze samenvatting
De Överum VF-EX 5980 H komt over als een solide marathonloper. Hoewel onze test maar kort was, zijn we blij met de vele smeernippels, die mogelijk onderhoud verhogend zijn, maar daar tegenover de levensduur verlengen. Aan die levensduur draagt de solide constructie ook bij.
Het monteren van de ploeg is, mede door de duidelijke gebruiksaanwijzing, kinderspel. Het omzetten van on-land, naar het klassieke in de voor ploegen had niet makkelijker kunnen zijn. Op het werkresultaat was niets aan te merken. Oogstresten werden keurig onder geploegd. Door de sterke hellinghoek van de scharen zijn de flanken van de voorn wat ruw.
Het Geoplough systeem werkte tijdens de test storingsvrij. De instelling en bediening ervan zijn na een korte gewenningsperiode eenvoudig. De handmatige snedebreedteverstelling is handig bij het ontwijken van hindernissen.
- Solide gemaakt.
- Veel goed toegankelijke smeerpunten.
- Geschikt voor on land als in de voor.
- Beschikbaarheid Geoplough-systeem.
- Instelling voorste schalen moeizaam.
- Geoplough systeem relatief duur.
