Systeemtest brandhout zagen | Van een simpele wipcirkelzaag tot het high tech model: we hebben vier verschillende systemen van brandhout zagen met elkaar vergeleken.
Veel meer verschillend hadden onze testkandidaten niet kunnen zijn. De wipcirkelzaag IW E 710 van Intall zagen van de firma Unterreiner heeft geen transportband, zelfs geen lengte aanslag. Het is een klassieker voor kleine partijtjes hout.
Bij de andere drie machines is er meer technische moeite gedaan. De Solomat SIT-700 PE met zijn aanvoerbaan van 5 m van AMR Vogesenblitz kan al aardig wat werk verzetten. Vanwege zijn glijbaan en transportband hoeft hij alleen nog maar gevoed te worden. Ondanks het feit dat de nieuwe regelgeving voor cirkelzagen nog niet helemaal rond is, is de Solomat voor ons het toonbeeld van een veilige machine.
Veiligheid is ook het steekwoord bij de trommelzagen: Hoe kun je zagen zonder met de zaag in contact te komen? Als vertegenwoordiger van dit soort machines hadden we de Rotomat 4L Vario van Kretzer.
Lest best testen we ook de Posch AutoCut. Met heel doordachte techniek maakt die brandhout op maat, binnen de opgegeven toleranties. Het hout hoeft alleen nog maar ingebracht worden, de rest doet de automaat.
Wat de zagen gemeen hebben is het zaagblad van 700 mm. Daarmee zijn logs van max. 22-26 cm doorsnede te zagen. Afgezien van de goedkope wipzaag hadden alle machines een transportband. De machines zijn er met aandrijving via een aftakas of met elektromotor. Combinaties zijn ook mogelijk.
Zo groot de technische verschillen zijn, zijn ook de prijsverschillen. Van ruim €1.200 tot dik €30.000, dat is vanaf de dappere zelfzager tot de brandhout professionals die er tot fulltime mee werken.
Nadat het hele pakket aan ons was voorgesteld, hebben we elk een kuub hout zo snel mogelijk gezaagd. Om het maximale rendement te behalen was dat soms met drie man per zaag. De getallen en cijfers staan in de tabel met de technische gegevens.
Deze topprestaties zijn op lange duur niet haalbaar omdat alle randvoorwaarden optimaal moeten zijn, inclusief de conditie van de zagers. Rekentechnisch is 12 kuub per uur mogelijk.
Lees verder voor de beoordelingen per zaag. Misschien zit uw ideale zaag er bij.
Overzicht brandhout zagen
| Soort | Wipcirkelzaag | Wipzaag met transportband | Trommelzaag | Brandhout-automaat |
| Fabrikant | Unterreiner | AMR | Kretzer | Posch |
| Type | IW-E 710 | SIT-700 PE | Rotomat 4 L Vario | AutoCut E 20,5 |
| Aandrijving | elektrisch | Elektrisch en PTO | PTO | PTO Electrisch |
| vermogen | 7,5 kW | 7,5 kW | ||
| Gevraagd vermogen PTO | min. 18 kW | min. 20,5 kW | ||
| Diameter zaagblad | 700 mm | 700 mm | 700 mm | 700 mm |
| Dikte | 4 mm | 4,6 mm | ||
| Aantal tanden | 42 | 42 | 60 | 84 |
| Toerental zaagblad | 1 450 tpm | 1 575 tpm | 1 800 tpm | 1 750 tpm |
| Max. snedediepte | 26 cm | 22 cm | 24 cm | 23 cm |
| Lgt. transportband | – | 5 m | 4,50 m | 2,50 m |
| Max. overlaadhoogte | 3 m | 3,20 m | 3 m | |
| Gewicht | 112 kg | 650 kg | 1 000 kg | 2 200 kg |
| Transporthoogte | – | 2,52 m | 2,20 m | 2,45 m |
| Vermogen in hout | 4 Ster/u | 6,5 Ster/u | 12 Ster/u | 12 Ster/u |
Bij alle brandhoutzagen zorgde een tweede man voor duidelijk extra rendement.
Unterreiner: Inntal-zaag IW E 710
De wipcirkelzaag ‘Made in Lederbayern’ wordt door de firma Unterreiner verkocht. Onze testversie had een 7,5 kW elektromotor. Het zaagblad heeft hardmetalen tanden. De aandrijving gaat met een dubbele V-snaar.
Praktisch: In de stekker zit een fasewisselaar, zo kan de draairichting probleemloos omgezet worden. Bovendien zijn de stekker en schakelaar goed afgedekt en daarmee tegen vocht beschermd.
Voor het transport heeft de zaag twee rollen en een uittrekbare greep. De wip is voor het transport omhoog te klappen. De wip wordt met een draaiende greep bediend en ligt prettig in de hand. We adviseren de optionele, rechte wiptafel verlenging erbij te nemen. Alleen zo is er goed van links naar rechts te werken.
De lengte aanduidingen voor de gangbare afkortlengtes zijn links en rechts ingestanst. Zo kan er ingeschat worden hoeveel restlengte er over blijft. Af en toe schrankt het hout bij het door de goot schuiven. De zaagselafvoer beviel goed.
We konden 1 kuub in 15 minuten verzagen in stukken van 33 cm. Daarvoor moest 1 persoon het hout aangeven. Vervolgens moest het geladen worden. Het handmatig vullen gaat, zeker met de tafelverlenging van de wip, goed. Anders zit er alleen een 25 cm markering rechts, en moeten de 33 cm geschat worden.
De motor is sterk genoeg en de V-snaren zorgen voor een rustige loop. De machine slaat niet als het hout naar de zaag gewipt wordt. De zaag maakt een goed afgewerkte indruk en heeft een poedercoat jas.
Samenvatting Inntal-zaag IW E 710
Wie voor zichzelf brandhout wil zagen, of het maar in kleine porties verkoopt, is met deze zaag goed bediend. Hij is robuust en de draaiende handgreep is prettig ergonomisch.
De wipcirkelzaag is de makkelijkste manier om stukken van een meter af te korten. De 7,5 kW motor drijft het zaagblad aan via een dubbele V-snaar. Omdat er geen transportband is, moet het hout weggehaald worden.
Het hout wordt in een V-vormige goot met rolhandgreep nar de zaag gebracht. De lengte- markeringen voor de gangbare brandhoutlengtes zijn ingestanst. De tafelverlenging is een must.
AMR: Solomat SIT 700 PE5
Brandhout maken is één van de gevaarlijkste jobs die er zijn. Dat zal iedereen die het doet beamen. Eerst in het bos werken met de motorzaag, dan klieven en afkorten met de cirkelzaag.
Daarom heeft AMR Vogesenblitz nu een ‘veilige zaag’ ontwikkeld. Het blad is, anders dan bij een wipzaag, constant afgedekt en tijdens het werk onbereikbaar. Een groot pluspunt, want de routine van een lange werkdag maakt onvoorzichtig.
Om de zaag te laten werken, moet het hout zelf naar de zaag toe glijden. Daarom staat de wip onder een hoek van 40° en is hij van een slimme lengte aanslag voorzien. Bij het laden glijdt het hout tot aan de aanslag en wordt dan met de wip naar de zaag gebracht.
Daar zorgt een vergendelaar ervoor dat het stammetje niet verdraait en dat het altijd goed tegen de wip aanligt. De houtopslag kan op twee hoogtes ingesteld worden. Daardoor kan één man de zaag bedienen en de opbrengst meer dan verdubbelen. De lengteaanslag is, per centimeter, verstelbaar van 20-52 cm.
Praktisch: Elke instelling is vergrendeld. Zo kan de aanslag niet per ongeluk versteld worden, zoals bij een geklemde constructie kan gebeuren.
De zaag zelf is ø 700 mm en heeft 42 tanden en wordt door een 7,5 kW motor aangedreven via een dubbele V-snaar. De Combi uitvoering kan ook met de PTO aangedreven worden. Daarom heeft de Solomat ook een zaagbladrem.
Het afschakelen van de elektromotor is slim gedaan. Zodra de bescherming voor de aftakas omhoog geklapt wordt, om de cardanas te monteren, kan de E-motor niet meer draaien.
Het afgekorte hout gaat dan over de 5 m lange transportband. Daarmee is een overlaadhoogte van 3 meter mogelijk. De transportband wordt met een lier uitgezwaaid en wordt dan hydraulisch gestrekt en gespannen. Dat werkt goed. Het inschuiven gaat wat onhandig, omdat de band dan goed opgeborgen moet worden voordat de machine in de transportstand kan.
De band zelf bestaat uit elementen, die aan meenemers zitten. Zo kunnen ze bij slijtage per stuk vervangen worden.
De zaagselafvoer beviel ons minder. Het obligate gaasrooster loopt al snel vol met stukjes hout. Maar tegenwoordig is dat rooster wel demontabel. Maar daar is gereedschap voor nodig.
Veiligheid kan leuk zijn. We werkten met plezier met de Solomat. De bediening is eenvoudig. De grepen aan de wip zijn individueel in hoogte te verstellen. De lengteaanslag werkt voorbeeldig. We verzaagden een kuub stukken van een meter stukken van 33 cm in 9 minuten. Daarbij werd het hout wel aan de zager aangereikt.
Samenvatting Solomat SIT 700 PE5
Een veilige zaag waarmee het goed werken is. Dankzij de transportband kan er ook in een gaascontainer of aanhanger geladen worden.
Met deze schuifladezaag is ergonomisch, veilig en langdurig te werken.
De vergendelaar fixeert het hout mooi in de rug van de wip.
De wip is met drie verstelbare grepen te bedienen. De oplegplank voor het hout is praktisch.
Ergerlijk: De spaanafvoer wordt door stukjes hout geblokkeerd.
Kretzer: Rotomat 4L
Er zijn best een paar trommelzagen op de markt. Wij kozen voor de Rotomat 4L Vario. Vario staat hier voor de traploze lengte verstelling.
Het hout wordt in de vier kamers naar het zaagblad geleid. Daar zorgt een vergrendelaar weer voor een goede positionering van het hout. De machine wordt met de PTO aangedreven. Daarvoor is minimaal 18 kW nodig. Tijdens transport in de driepunt mag dat wat meer zijn, zodat de 930 kg ook veilig afgesteund zijn.
De zaag en hydrauliek worden met V-snaren aangedreven. Alle andere functies worden door de boord hydraulica bediend. Zo is ook de lengteverstelling traploos van 20-50 cm te regelen. Daarvoor wordt met een hydraulische cilinder de bodem van de kamer verschoven.
Achter het zaagblad vallen de afgekorte stukken dan op de transportband. Die is eindeloos en heeft een gevulkaniseerde rubber band. Hij wordt met een kabellier uitgezwenkt en gespannen. De hoogte verstelling gebeurt met een tweede lier. De maximale overlaadhoogte is 3,2 m. De transportband kan hydraulisch van links naar rechts zwenken om een aanhanger beter te vullen.
De trommel met vier kamers wordt ook hydraulisch aangedreven. Mocht het ondanks alles tot klemming van een blok komen, dan is de trommel draairichting om te keren. Om de gebruiker te beschermen zijn er een beschermbeugel en een kettinggordijn. Zo wordt te dicht bij de zaag komen verhinderd, en wordt wegvliegend hout afgevangen. Van wegvliegend hout hadden we geen last tijdens de test.
De trommel draait tegen de klok in. Het hout wordt ‘tussen 9 en 6 uur’ in een lege kamer gestoken. Dan moet het zolang gezaagd worden, totdat de kamer leeg is. Bij 33 cm moet het dus drie keer rond. Na zes uur mag er geen hout meer ingebracht worden, omdat het dan scheef naar beneden kan glijden en de zaag laten klemmen.
De bediening is eenvoudig. De hendels voor de trommelaandrijving en het zwenken van de transportband zitten aan de voorkant en de lengteverstelling aan de zijkant. De snelheid van de transportband wordt geregeld met een regelventiel. Met ons verse beukenhout hadden we geen problemen met het naglijden van het hout.
Een kuub beukenhout zaagden we in 5 minuten doormidden. Rekentechnisch is dat 12 m3/uur.
Samenvatting Rotomat 4L
De zaag levert enorme prestaties. Maar als gebruiker moet je wel scherp blijven met het vullen van de kamers. De ingooi van het hout zit best hoog.
Met de 4,5 m lange transportband kan er tot op 3,2 m geladen worden.
De vier kamers draaien tegen de klok in. Alleen lege kamers mogen gevuld worden. Er zijn zaaglengtes van 20-50 cm mogelijk.
De vergendelaar voorkomt schranken van het hout.
Posch: AutoCut
De Posch AutoCut is de eerste brandhoutautomaat met automatische sturing. Dankzij de CutControl wordt het hout op de ingestelde lengtes afgezaagd. Op het touch screen zijn lengtes tussen de 15-50 cm te selecteren.
Gelijktijdig worden de lengtes gelijkmatig verdeeld, om reststukken te vermijden. Bij een stuk hout van 90 cm worden er dan in plaats van 2 stukken van 33 cm en een reststuk van 24 cm, drie stukken van 30 cm gezaagd. Is het stammetje 105 cm, dan worden het drie stukken van 35 cm.
Het spreiding tussen toegestane over- en onderlengtes is elektronisch instelbaar. De automaat bestaat uit een omlopende toevoer met twee meenemers en de zaag-unit. Het hout wordt in een hellende kamer gelegd, door de meenemers opgepikt, gemeten en naar wens afgekort. Een vergrendelaar verhindert het schranken van het hout.
In de kamer gaan tot vijf lengtes van max. 120 cm. Tot die lengte kan de zaag automatisch werken. Handmatig kunnen er lengtes tot 200 cm verwerkt worden.
In de automaatmodus draaien de twee meenemers automatisch hun rondjes. Er is altijd tijd om meerdere lengtes in te brengen. Jammer is alleen dat de lengte verdeling zich altijd oriënteert op de grootse lengte. De kortere worden dus korter dan nodig. Maar er zijn geen zinloos korte reststukjes, die de klant doorgaans niet wil, meer.
Bij te laat inleggen beschermt een noodstop schakelaar de gebruiker. Dat werkt foutloos.
In de manuele modus wordt eerst de lade volgestouwd en dan eerst op de ontgrendelknop gedrukt. Dan worden de lengtes gemeten, verdeeld en gezaagd.
Achter de zaag komt het hout op een 2,5 m lange transportband terecht. Omdat die boven de machine zit, heeft hij dezelfde opvoerhoogte als een 5 m lang exemplaar doorgaans heeft. De uitwerphoogte kan tussen de 1,6-3,0 meter versteld worden.
Wij testen de combinatiemachine. Die bestaat uit de elektrische variant plus een PTO aangedreven generator. Bovendien stond onze AutoCut op een rijdend onderstel. Bij machines met alleen aftakas aandrijving vanaf de zijkant, voor de besturing moet er een driepolige 12 V stekerdoos met 20 A aanwezig zijn.
De E-versie heeft twee motoren. De 15 kW motor drijft de zaag aan en de 5,5 kW motor zorgt voor de hydraulica. In de combivariant wordt het rijdende onderstel voor verlengd en wordt er een 30 kVA generator aangebouwd. De aandrijflijn ligt dan in de lengte. Als de combimachine op een rijdend onderstel staat, is het wat onhandig dat de generator moet lopen om de steunpoot uit te zetten omdat de hydrauliekpomp ook elektrisch is aangedreven.
De generator heeft voldoende vermogen om attributen en zaagselafzuiger te laten werken. De bediening is eenvoudig. Zodra de machine voldoende stroom draait, dat is bij ca. 480 tpm van de aftakas, komt de elektronica in en kan er gewerkt worden. Met touch screen –dat wat groter had mogen zijn– worden alle instellingen zoals de lengte van het brandhout, de toegestane toleranties en de modus gekozen.
Met vier kruislings opgestelde knoppen is de transportband uit te klappen en qua hoogte in te stellen. Met een andere knop wordt dan de zaag en de Automodus gestart. Nu kan er hout geladen worden! Stammetjes tot 120 cm worden conform de programmering automatisch afgekort.
Wie hout met een lengte tot 200 cm wil verwerken, moet de lengte van het hout aangeven. Maar dan zaagt de zaag alleen na een druk op de knop. Dus niet als automaat.
Posch geeft 10-15 kuub/u aan als vermogen. Rekentechnisch kwamen wij op 12 kuub. De zaag is dus niet de beperkende factor. De mens en de logistiek zijn de knelpunten, De bediening is simpel en werkt goed. Na instelling hoeft de machine alleen nog maar van hout voorzien worden. Dat gaat ergonomisch verantwoord en zonder dat er veel bij gedacht moet worden.
Samenvatting AutoCut
Ook als het staande model met PTO aandrijving er al voor ca. €21.000 is, is de prijs het bewijs. Dit is een machine voor de profs die niet schrikken van 100 kuub per dag. Voor hetzelfde geld heb je ook een volwassen zaagautomaat. Wie de lengteautomaat goed wil gebruiken heeft of hout van gelijke lengtes nodig, of kan slechts 1 log zagen.