Praktijktest | De mais zaaimachine Tempo F van de Zweedse fabrikant Väderstad belooft hoge rijsnelheden en een nauwkeurig zaaien van de maiskorrels.
Op een perceel van ongeveer 130 ha. hebben we geprobeerd of de Tempo F aan zijn beloftes voldeed. In de test reden we de 8-rijïge Tempo F met een combi uitrusting voor mest en hydraulisch klappend uitgevoerd. De machine werd deels achter een 160 pk tractor gebruikt, die met de zaaimachine nooit in de problemen raakte. Maar wie op zware grond of heuvelachtig terrein lekker wil doorwerken, komt met 200 pk beter weg.
Snel aankoppelen
Aankoppelen van de zaaimachine gebeurt met de kogelkop. Helaas is de steunpoot niet hydraulisch verstelbaar. Dus moet de juiste positie gevonden worden met wat tillen en wrikken. Maar voor wie de slag te pakken heeft koppelt het snel en eenvoudig aan.
Op de kogel kan je twee DW regelventielen, aftakas, luchtdruk, terminal en kabels aansluiten. Daarvoor moet de Tempo eerst uitgeklapt worden om de tank met Big Bag of frontlader te vullen met mest. De tank is groot genoeg. Maar vanwege zijn maar 2 m brede vulopening moet er nauwkeurig gewerkt worden om morsen te voorkomen.
De mestdosering onder controle bij de zaaimachine van Väderstadt
Het afdraaien is ons prima bevallen, omdat elke mestdoseur apart elektrisch aangedreven wordt. Het volstaat om in de terminal een doseereenheid uit te kiezen en af te draaien. De bereikte waarde wordt dan door de andere doseereenheden overgenomen. De berekende waardes komen bijzonder goed overeen met de uitgebrachte hoeveelheid.
Ook goed: Bij het afschakelen van aparte zaairijen wordt de mestuitbreng direct gestopt.
De eenvoudige manier van werken is helemaal handig bij wisselende samenstelling van de mest. Want des te makkelijker het afdraaien verloopt, des te meer kans er is dat de berijder het doet.
Minder leuk: achtergebleven mest is heel moeilijk uit de tank te verwijderen. Bij het legen loopt de mest weinig elegant uit over de hele machinebreedte. Gelukkig heeft Väderstad de mest doseerunit voor 2014 veranderd. De tank heeft nu twee centrale afloopgoten met elk vier slangen om af te kunnen tappen in vaten die op de grond staan.
Het in de bodem brengen van de mest gebeurt pneumatisch met enkelschijfsscharen met drukrollen. Dat werkt goed met een nauwkeurige uitbreng. Bij grotere hoeveelheden mest en hogere snelheden waren de transportslangen de beperkende factor. Wie meer dan 200 kg/ha wil uitrijden moet bij onze 18/46’er mester niet sneller dan 12 km/u rijden omdat de slangen anders verstopt raken.
Met de nieuwe doseerunits is 250 kg/ha mogelijk op deze zaaimachine. De inbrengdiepte van de mest wordt geregeld door het lossen van een moer door het verdraaien van een excenterschijf geregeld.
In de mesttank gaat 1.700 liter. De mest gaat pneumatisch naar de scharen.
Zaaimachine snel instellen
De zaaigoedcontainers zijn krap 70 l. groot, voldoende voor circa 150.000 korrels. Voor ons was dat voldoende om een goede slagkracht te bereiken. Het deksel wordt met een springslot gesloten. Vanwege de vereiste overdruk in de tank moet het deksel goed sluiten, anders zal de instelling nooit kloppen.
De in de tank zittende vulstandsensor zit naar onze smaak te hoog. Hij slaat al alarm terwijl er nog voldoende zaaigoed is.
Over de instelling: Wie een goede uitbrengkwaliteit zonder hiaten of dubbel zaaiwerk wil hebben kan de machine op meerdere punten aan het betreffende zaaigoed aanpassen. Het kernpunt daarbij zijn de verschillende zaaischijven met verschillende aantallen en groottes van de gaten. Verder zijn er nog drie roterende afstrijkers gemonteerd, die naargelang hun stand meer of minder agressief werken. Om het resultaat van zulke verstellingen te controleren is de Tempo heel makkelijk af te draaien terwijl er dan direct op de terminal te lezen is wat de uitbrengprecisie is.
Het voordeel: de instellingen voor de zaad- en mestdosering kan de berijder gewoon thuis voor de deur al doen. Dan hoeven op de akker alleen nog maar de parameters voor zaaigoed- en mestinbedding versteld te worden.
Door het verstellen van een veer is de schaardruk trapsgewijs te verstellen tussen 175-325 kg. De aflegdiepte wordt met de geleiderollen veranderd. Het instellen gaat eenvoudig met de hendels achter het zaaiapparaat en per rij. Uiteindelijk zijn de nadrukrollen via gatenrasters verschillend te belasten. Dat gaat allemaal snel en eenvoudig. We kwamen er goed mee weg.
Het Test Jaarboek 2018 is er! Lees nieuwe testen – bestel het Test Jaarboek nu.
Als de zaaielementen op erg zware grond direct achter de trekkerbanden lopen is dat ongunstig. In de natte lente hadden de aandrukrollen bij onze inzet moeite de rillen weer te sluiten, omdat er niet voldoende fijne aarde aanwezig was. Door verhoging van de schaar- en aanlooprollendruk bij de schijven achter de banden konden we de symptomen bestrijden, maar de kwaal niet genezen. Maar gezegd moet worden dat er in die moeilijke tijd meer akkerbouwers waren die moeite hadden hun zaaigoed in de bodem te krijgen.
Toch: ondanks de niet even optimale afdekking van het zaaigoed, kwam het goed op omdat de korrels in elk geval allemaal wel de grond ingedrukt waren.
Sinds 2014 zijn er voor erg zware grond ook aandrukrollen met sterrevingers. Maar onder droge omstandigheden of op lichte grond waren er geen problemen. De korrels lagen mooi allemaal even diep en waren goed bedekt met fijne aarde.
Het Gilstring zaaihart maakt tempo mogelijk. Voor hoge rijsnelheden tot 18 km/u bij een blijvend goed werkresultaat, is een zeer exacte afscheiding van de gescheiden korrels uiterst belangrijk. Hier zet Väderstad in op zijn elektrisch aangedreven Gilstring zaaihart. Elke separator wordt aangedreven door een onderhoudsvrije 50 W elektromotor. Dat maakt het naar wens in- en uitschakelen van aparte rijen (optioneel per GPS) simpel en comfortabel.
Met eenschijfsscharen wordt de mest 2 cm naast, en 5 com onder het zaaigoed ingebracht.
Over de functionaliteit van de Tempo F zaaimachine
Van de zaaigoedcontainer gaan de korrels naar het onder druk staande zaaihart. Bij het draaien van de schijven worden de gaten met zaaigoed gevuld. De roterende, verstelbare afstrijker verwijdert de boventallige korrels. Die gaan over een metalen gootje weer terug naar de tank. Een aan de andere kant van de zaaischijf draaiend, zacht rubberen wiel stopt de compressie van de korrels. Ze schieten los en vliegen tot 50 km/u snel door de 50 cm lange valpijp in de door de dubbele schijvenschaar gemaakte ril in de grond. Väderstad noemt dat ‘Power Shoot’. Daar remt een zachte vangrol de maiskorrel af, zodat hij niet verrolt, en drukt hem in de bodem.
Deze combinatie van betrouwbare afscheiding, Power Shoot en de korte valpijp (de korrels vallen zonder de pijp te raken direct op de grond) maakt hoge rijsnelheden mogelijk. Om de kwaliteit van het werk te garanderen, zorgt een kunststofsterrenwiel in de afscheider voor de reiniging van de zaaischijf. Dat wiel verwijdert gebroken- en klemzittende korrels.
Het systeem werkt betrouwbaar. We raakten slechts een keer op onverklaarbare wijze zo’n sterrenwiel kwijt. Een andere keer waarschuwde de terminal voor verstopte zaadgaatjes in de zaaischijf, maar dat bleek loos alarm. De daadwerkelijke kwaliteit van het werk leed er niet onder. Om die te controleren telt een sensor, na het zaaihart, de aantallen korrels en de afstanden er tussen.
Väderstad monitor
Väderstad gaat uit van het principe: ‘één monitor voor alle gevallen’. Dat heeft zijn voors en tegens. Wie aan de Zweedse manier van ‘laten zien’ gewend is, hebben geen problemen met de bediening. Nieuwelingen moeten doorgaans een dag wennen aan deze aanpak.
Jammer vinden we wel, dat al die aanduidings- en instelmogelijkheden in maar één monitor gepropt zijn. De besturing via ISOBUS of iPad, zoals die onlangs is voorgesteld, hebben we niet getest. Die insteek belooft een duidelijk fraaiere verschijning, een betere menustructuur en meer functies. Bij de iPad is het bijvoorbeeld mogelijk reserve- of vervangingsonderdelen direct vanuit de trekker te bestellen.
Maar onder de streep doet de monitor van de Väderstadt zaaimachine wel alles wat hij moet doen om de Tempo tot zijn recht te laten komen.
We hebben de machine bediend met een Väderstad terminal. Dat ging goed.
Veilig op weg
Op de openbare weg is de zaaimachine dankzij zijn naar voren zwenkende, buitenste segmenten 3,0 m. breed. De Tempo rijdt daar op 2 wielen. Op de akker doet hij dat op 4 stuks in de maat 11,5/80-15.3.
Het opklappen kan ook mechanisch gebeuren, wat we alleen landbouwers aanbevelen die zich een abonnement op de sportschool willen besparen. Of de machine nu in- of uitgeklapt is; hij moet met bouten gezekerd worden. Op de weg voorkomen die ongewenst uitklappen, op de akker het verbuigen van de klapcilinder. Wie veel van slagen wisselt mist hier snel een stuk comfort, want er moet telkens uitgestapt worden.
Op de weg doet de Tempo zaaimachine zijn naam eer aan. Ook in volle draf volgt hij stabiel en rustig.
Wat ons verder nog opviel bij de Väderstadt zaaimachine
De Tempo maakt een solide, stabiele indruk en de leidingen zijn netjes verlegd. Wie bij het opklappen van de zaaimachine vergeet de ladder naar boven te doen, moet een nieuwe bestellen. Hier zou een sensor handig zijn.
De Tempo is erg licht om te trekken. We kwamen gemiddeld uit op 5 l. diesel/ha. Op veenachtige, erg lichte bodem neigt de zaaimachine bij hoge snelheden tot damvorming. Een stevige regenbui kan die dam weer neerslaan. De korrels zitten dan opeens dieper onder de grond dan ze gezaaid zijn.
Ook bij koerswendingen kan die damvormig er voor zorgen dat zaad opeens 8-, in plaats van 5 cm diep ligt. In praktijk stelden we gelukkig vast dat deze ‘begraven korrel’ met een paar dagen achterstand gewoon ontkiemden.
Werksnelheden tussen de 10-18 km/u kan de Tempo zonder kwaliteitsverlies van het werk probleemloos aan. Als de bestuurder zijn best op de instellingen heeft gedaan, dan is er een constante uitlegprecisie van 98% haalbaar. Dubbel inzaaien kwam bijna niet voor, wat we ook bij het opkomend gewas konden constateren.
Een verandering van de ventilatordruk kan in een verandering van de zaaikwaliteit resulteren. Daarom moet de druk constant 3,5 bar blijven. Maar kleine veranderingen naar boven of onder kunnen de zaaikwaliteit toch nog verbeteren. Maar dat vereist ‘fingerspitzengefühl’ van de berijder.
Aan de kopakker is er drie maal de breedte van de zaaier nodig om te keren. De sporentrekkers zijn stevig genoeg, maar zouden wat meer ‘agressiviteit’ mogen hebben. Op een bijzonder harde ondergrond en op hoge snelheid gebeurde het dat de korrels gingen rollen de groef. Als het tempo wat lager werd, ging de kwaliteit weer omhoog.
Op hellend vlak trekt de Tempo erg naar onderen. Om daar mooi te rijden, vraagt veel ervaring. De lagers van de aandrijving van de stroomgenerator moesten één keer vervangen worden. Dat komt omdat de lange as aan zijn uiteinde met relatief veel kracht wordt aangedreven door een tandriem. De tegenover liggende lagers gaven het na circa 70 ha. op. De oorzaak lag in fabricagefouten bij een toeleverancier en zijn verholpen. Vanaf 2014 was er als alternatief een hydraulische aandrijving voor de ventilator.
De ventilator en de generator voor de stroomvoorziening worden via de aftakas met een V-snaar aangedreven.
In één oogopslag
De Tempo TPF 8 is een getrokken, klapbare maiszaaier met een rijenbreedte van 75 cm met mestuitbrenging. Rijenbreedtes van 70, 76,2 en 80 cm zijn mogelijk.
Verdere technische kenmerken zijn:
- Naast mais, kan er ook zonnebloemzaad, sorghum en soja mee gezaaid worden
- Er zijn hoge werksnelheden – tot 18 km/u – mogelijk
- De kogelkoppeling zorgt voor een stabiele, stootvrije koppeling van de machine
De boordgenerator op de machine zorgt onafhankelijk van de trekker voor de elektriciteitsvoorziening. Het zaaihart en mestdoseur zijn gescheiden elektrisch aangedreven.De korrels worden ‘onder druk’ de bodem ‘ingeschoten’.
Het zaaien gebeurt met dubbele schijvenscharen met twee diepte geleidingsrollen, met een zacht opvangwiel voor de ‘geschoten’ korrels en V-vormige drukrollen. Het is mogelijk zaad en mest hoeveelheden zeer snel in te stellen en af te draaien.
De elektra en besturing met eigen batterij zitten mooi in het midden van de machine gemonteerd.
Enkelkorrel zaaimachine Väderstad Tempo Type TPF 8
| Aantal rijen | 8 |
| Rijenafstand | 75 cm |
| Transportbreedte | 3,00 m |
| Transporthoogte | 3,38 m |
| Inhoud zaaigoedtank | 70 l |
| Inhoud mesttank | 1.700 l |
| Leeggewicht met mestuitbrenger | 3.500 kg |
| Maximaal gewicht | 5.700 kg |
| Gevraagd vermogen | 70 -90 kW |
Nauwkeurig gelegd
De Tempo maakt waar wat zijn naam belooft: een hoge legnauwkeurigheid op hoge snelheden. We waren te spreken over de precisie tijdens het zaaien en de opkomst van het gewas. De inlegdiepte van 4-5 cm was mooi constant. Dat bleek ook uit de mooi gelijktijdige opkomst van het gewas.
Bij het uittellen van de rijen kwamen we bijna geen dubbele beplanting tegen. Ook de niet correct gelande korrels bleven met een % van 4-6 binnen erg nauwe grenzen. De geselecteerde uitbreng van 100.000 korrels/ha werd goed benaderd.
Lof en kritiek
Afwerking en duurzaamheid: de robuuste machine is goed afgewerkt en de leidingen zijn solide verlegd. Op de defecte generatorlagers na, waren er geen storingen.
Onderhoud: Daar zijn we snel klaar mee. De smeernippels moeten 1 keer per seizoen of om de 200 uur gesmeerd worden.
Werkkwaliteit: Eenmaal op de machine ingespeeld kunnen er met de machine ook op hoge snelheid goede resultaten bereikt worden. Bij goede instelling en met snelheden tot 15 km/u werkt de Tempo bijna feilloos. Mest en zaaigoed worden onder normale omstandigheden altijd naar tevredenheid ingebracht. Op zware, vochtige grond heeft de zaaimachine problemen de zaaigroef weer te sluiten.
Tijdens gebruik: Op de mankerende hydraulische steunpoot na is de aanbouw van de machine erg eenvoudig en comfortabel. Het afdraaien van mest en zaaigoed kan al voor de akker gebeuren en komt in praktijk bij het zaaien goed overeen met de ingestelde waardes. De breedte van de mesttank is wat krap en het legen nogal veel werk. Om de zaaigoedtank te legen moet de zaaischijf er uit. Dat had ook simpeler gekund. De Väderstad monitor heeft alles wat er nodig is. De menustructuur en aanduidingen zouden wat overzichtelijker mogen.
Transport en wielstel: De Tempo heeft een prima rollend gedeelte voor op de weg en de akker. Op de weg en op maar twee wielen is hij 3,0 m breed en 40 km/u snel en veilig onderweg. Op de akker zorgen twee extra wielen voor een goede gewichtsverdeling. Het enige minpunt: bij het in- en uitklappen moet er uitgestapt worden.
De elektriciteit: De apart aangedreven Gilstring zaaiharten en mestdoseurs vereenvoudigen het afdraaien Een rijen afschakeling, incl. die van de mesttoevoer, is probleemloos mogelijk. Een sensor meet de aantallen korrels en hun tussenliggende afstanden. Het resultaat wordt op de monitor grafisch weer gegeven. Zo houdt men zich op de kwaliteit. De eigen stroomvoorziening via een PTO aangedreven generator maakt de zaaimachine onafhankelijk van de trekker en werkt probleemloos.
Samenvatting
Met de Tempo heeft Väderstad iets moois neergezet. Snelheden tot 18 km/u bij een constant hoogwaardig werkresultaat zijn doorgaans gewoon haalbaar. Wie de stelschroeven kent, kan tot heel goede afscheiding van de gescheiden zaadkorrels komen.
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het werken bij snelheden boven de 13-14 km/u zonder de hulp van een stuursysteem geen pretje meer is. De stabiele, goed gebouwde machine is gemaakt voor de grote vlaktes. Wie vaak van slagen-, mestsoort, of zaaigoed wisselt, moet wat kleine beperkingen accepteren.