Duurtest | Hardi biedt al meer dan 20 jaar spuiten met luchtondersteuning aan. Met die extra ‘wind’ wordt onder meer verwaaien voorkomen. Interessant genoeg om de Hardi getrokkenspuit Commander met 4.400 l. en een 27 m TwinForce bomenstelsel een seizoen lang te testen.
Door de luchtondersteuning wordt er tot 2.100 m3 lucht per meter werkbreedte ingebracht.
Met de Commander doet Hardi het een beetje anders. In plaats van de gewone as scharnier of knikdisselbesturing wordt er een trapezebesturing gebruikt. Die combineert de voordelen van beide systemen. Het stangenstelsel, de ophanging en de as vormen een eenheid. De tank zit op het voorste chassisdeel, het draaischarnier zit onder de tank. Hardi noemt dit ‘SafeTrack’ en het zorgt voor meer stabiliteit in het veld omdat het zwaartepunt ver onder de stabiliteitslijn (de denkbeeldige lijn tussen het trekoog en de buitenzijde van de as ) zit. Het systeem is ons goed bevallen.
De spuit loopt heel mooi achter de trekker aan, wat speciaal in aardappelvelden belangrijk is. De bomen blijven aan het eind van de akker waar de kopakker in wordt gestuurd nog lang haaks op het rijspoor staan. Zo kan er ook op smalle velden precies gespoten worden.
Helaas werkt de sturing alleen als de bomen zijn uitgeklapt. Tijdens transportstand bestaat er kans op beschadiging. Dat moet bij de veldopgang in de gaten gehouden worden. Zijn stuurimpulsen krijgt de Commander via een potmeter die op de dissel zit en die met twee evenwijdige kettingen aan de bok voor de trekhaak word gepositioneerd. Dat gaat snel. De elektrodynamische controle stuurt dan de stuurhoek afhankelijk van de rijsnelheid en de vulling van de tank. Kleine stuurcorrecties op snelheid en scherp insturen, sterke aansturing bij laag tempo en op de akker. Zo blijft een optimale rijstabiliteit gewaarborgd temeer omdat de schoonwatertank onder de as is gemonteerd.
Een functioneel ontwerp van Hardi
De spuit is functioneel opgezet. Alle bedieningselementen voor het vullen zitten voor op de linkerflank. Ons exemplaar is getest in de ‘top’ versie waarbij alle afsluiters elektrisch bediend worden. Onder een dekseltje zit het bedieningsdeel voor de elektrische aansturing, de zogenaamde ‘FluidBox’. Die is in het elektrische bedieningsconcept geïntegreerd.
De Hardi terminal
De HC 6500 computer is het hart van de Commander spuit. Die laat vulhoeveelheden, snelheid, uitgiftedosering, tankinhoud, afgifte hoeveelheid en nog veel meer zien. De computer heeft vier bedieningsvelden: navigatie, pre-set en numerieke toetsen. Plus nog vier vrij programmeerbare toetsen. Voor de belangrijkste functies dienen de pre-set toetsen om zonder door het menu te hoeven gaan direct commando’s te kunnen geven.
Voor de optimale bediening is er dan nog de SetBox en de Grip bedieningshendel. Daar wordt de feitelijke werking van de spuit mee bediend. Met de Grip worden de deelbreedte schakeling, de hoofdschakelaar, de hellingshoekverstelling, de boomhoogte, hellingcompensatie en de voorinstellingen van de Twin lucht ondersteuning geregeld.
De SetBox heeft vaste toetsen voor minder gebruikte functies als het uitklappen van de armen, pendelvergrendeling, Twin voorprogrammering en de SafeTrack besturing. In onze test kandidaat zaten een hoop automatische functies: AutoFill, AutoAgitation en AutoWash voor het automatisch vullen, roeren en reinigen. AutoSectionControl met de EZ 250 positie ontvanger, AutoHeight en PrimeFlow, de elektromotorische inschakeling van de gescheiden nozzles. Daarmee hadden we alle opties aan boord. Het enige zwakke punt: de terminals en set-up boxen die het zicht naar opzij wat beperken. Maar de bediening is echt eenvoudig wanneer al die opties zijn aangesloten. De meeste instellingen gaan via de HC 6500 hoofdterminal of lopen automatisch. Op die manier zijn de bedieningstoetsen van de aanvullende terminal nauwelijks nodig.
Eenvoudig vullen met AutoFill
Aan het begin van het spuiten voert de bestuurder de gewenste hoeveelheid water in op de terminal en schakelt hij de PTO in. De rest is allemaal te regelen vanaf de linkerkant van de spuit. De slangen voor de spuit- en spoelwatertanks aansluiten, daarna kan de rest via de FluidBox geregeld worden. Het vullen van de maximaal 4.700 liter grote tank duurt ongeveer 10 minuten.
Dat maakt de tijd van het indoseren van bijvoorbeeld mineraalzout wat krap, zeker wanneer er grote hoeveelheden mineraalzout gespoten moeten worden. De sluis laat zich wel makkelijk in zijn werkpositie brengen. De stevige deksel is een plus. Er kan gewoon een 50 kg zak op gezet worden. De inspoelprestatie is netjes en kwam alleen bij erg moeilijk oplosbare zouten tegen zijn grens aan. Hier is het heel belangrijk altijd voldoende vloeistof in de sluis te hebben. De toe- en afvoer zijn eenvoudig te regelen. Is de gewenste watervoorraad opgenomen, dan schakelt een elektromagnetisch ventiel de watertoevoer automatisch af. Mocht tegen de verwachting in niet alle spuitmiddel in de tank zitten; geen probleem. Via een trapje en een groot bordes is de vulopening bereikbaar. Daar kan dan op de ouderwetse manier nagedoseerd, of met het concentraat uit de tank ‘gedaan’ worden.
Het mengen gebeurt automatisch met de AutoAgitation. Wie wil kan echter altijd via de FluidBox de macht over nemen. Het roeren wordt automatisch aangepast via een vulstandsensor. Zo wordt uitzakken, maar ook schuimen voorkomen.
Om de nozzles te controleren hoeft de trekker niet verlaten te worden. De spuiten zijn ook vanuit de cabine in te schakelen. Om vervuiling van de nozzles te voorkomen is er voorzien in een voorzet zuigfilter met 30 mesh. De mate van vervuiling daarvan is via een manometer af te lezen. Bij het reinigen kan het niet mis gaan. Bij het uitnemen van de filter voorkomt een afsluitklep dat er vloeistof lekt.
Het filter kan gereinigd worden. Het persfilter zit aan de rechterkant omdat het nauwelijks onderhoud vraagt. Een wervelkamer zorgt voor de voorreiniging. Verder is het systeem continu zelfreinigend. Indien nodig kan er via een boostklep met meer vloeistof gespoeld worden.
De membraanpomp is goed toegankelijk en heeft een opbrengst van 322 l/min
Een krachtige pomp
De 463 HC membraanpomp levert 322 l/min bij 540 tpm. Hij zit voor op de dissel, is zelfaanzuigend en tot 100 % droogloopveilig. De pomp is zo gemonteerd dat het membraan bij service of vervanging kan gebeuren zonder de pomp te demonteren. De drukregeling gebeurt via een elektronisch gestuurd ventiel. Maar mocht de stroom wegvallen, dan kan de verstelling ook handmatig gebeuren om het spuiten te stoppen. Een gelijke drukvitting is niet nodig. Om wisseling van drukverschillen in de leidingen te vermijden is er de zo genaamde LookAhead drukregeling. Daarmee zijn snelle aanpassingen aan benodigde druk of doorstoomhoeveelheden mogelijk.
De TwinForce bomen op de Hardi Commander
We hadden bomen van 27 meter met de PrimeFlow enkele nozzleschakeling gemonteerd. Daarmee is elke spuit apart te schakelen. Al met al zijn er 13 keuzemogelijkheden voor wat betreft de werkbreedte. Dat geeft veel mogelijkheden voor de bediener.
Die kan constant maatwerk leveren. Nog een voordeel: door het ringleidingsysteem is de concentratie vanaf het begin af aan optimaal. Wij gebruikten de volgende spuitnozzles: Iso F 03, MD-04 en injet-05. De spuitschakelaars zijn via de CAN-Bus geschakeld en een LED maakt controle aan de boomstangen mogelijk.
Luchtondersteuning
Opvallend zijn de axiale ventilatoren en luchtzakken aan het eind van de bomen. Ze zorgen voor luchtondersteuning bij het spuiten. De mondstukken van de luchtondersteuning zijn 40º naar voren en 30º naar achteren te verstellen. De beide ventilatoren leveren tot 54.000 m3 lucht per uur. Per meter werkbreedte zijn dat er max. 2.100 m3 per uur. We hebben het meest gereden met een instelling van 10-15º aan de voorkant. In het graan stond ‘de wind’ meestal op 40%. Tussen de aardappels hebben we ook met 70% wind gereden.
Al met al hebben we de Commander op ongeveer 600 ha ingezet. De werking van de luchtondersteuning is makkelijk te herkennen. Zonder is de spuitnevel duidelijk te zien, met wind wordt die duidelijk het gewas ingedrukt. Dat vermindert niet alleen het verwaaien, het verbetert ook het gewascontact. We hebben voornamelijk met gangbare waterhoeveelheden gewerkt. In het graan was dat 240-300 l/ha bij herbicide of schimmelbestrijding.
Bij de phytophtera bestrijding op de aardappelakker gebruikten we 400-500 l/ha. Mensen die hier meer ervaring hebben, gebruiken minder. Er kan gedeeltelijk ook bespaard worden op gewasbeschermingsmiddelen. Hoe effectief de ventilator ondersteuning is werd bij de onkruidverdelging in het aardappelveld zichtbaar. Hier werd alle onkruid beneveld, zodat het gelijkmatig afstierf. De ‘wind’ opende dus het gewaskleed en zorgt voor een betere penetratie. Bovendien kan er bij winderig weer wat ‘tegenwind’ mee gegeven worden. Met de ventilator ondersteuning kan dus langer doorgewerkt worden omdat de windbelasting (gedeeltelijk) gecompenseerd kan worden.
Bij een dichte beplanting is het gewascontact aanzienlijk beter. Helaas heeft al die techniek ook zijn prijs. Er moet ongeveer €25.000 voor neergeteld worden. Daar zijn 600 ha/jaar niet voldoende om uit de kosten te komen. Bovendien ‘vreten’ de ventilatoren ongeveer 50 pk vermogen. De trekker moet dus minimaal 150 pk leveren, zeker als er op hellend vlak stevig geblazen moet worden.
Stabiele bomen
De 27 m TwinForce bomen staan snelheden tot 12 km/u toe. Dat is snel. Ze hangen in een meter brede stangenconstructie die ParaLift heet. In dit hydraulisch verstelbare parallellogram kan de hoogte tussen de 40-220 cm boven de grond versteld worden. Door de ver naar achter gemonteerde as wordt het bomen gewicht voornamelijk door die as gedragen. Dat zorgt voor een goede gewichtsverdeling. De bomen zelf hangen in een centrale pendelbalans met twee spiraalveren die verticale schokken opvangen. De pendeldemping met een hydraulische demper zorgt in normale omstandigheden voor een rustig gedrag van de uitleggers.
De optredende horizontale bewegingen worden gedempt door het Anti-Swing systeem. Met het optionele AutoHeight systeem zijn de bomen automatisch omhoog te halen. De hoogte wordt met drie ultrasone sensoren bewaakt. Een sensor zit achter op de spuitmachine, de twee andere op de uitleggers. Dan wordt de ophanging van de centrale pendel uitgeschakeld en de bomen worden automatisch onafhankelijk van het achterstuk handmatig gebalanceerd.
Onze testkandidaat was ook uitgerust met de automatische werkbreedte schakeling, Auto SectionControl. Daarbij horen ook de GPS ontvanger EZ Guide 250 en een extra computer. In de toekomst wordt dit alles vervangen door de op de Agritechnica gepresenteerde touchscreen terminal HC 9500.Maar ook met de losse rekenunits werkte alles naar behoren. Op een 10 ha grote veld wilden we 300 l/ha spuiten. Ondanks veel hoeken en kanten en nog al wat uitlopers hadden we aan het eind maar 10 liter concentraat over. Dat laat zien hoe goed het systeem werkt.
Onze Commander 4400 had 27 m TwinForce uitleggers en automatische hoogte geleiding
Snel weer schoon
Na gedane arbeid moet de spuit weer snel schoongemaakt worden om afzetting in de tank en leidingen te voorkomen. Om erf vervuiling te voorkomen moet de resterende hoeveelheid vloeistof verdund, en op het veld gespoten worden. Dan is het goed om, zoals wij, 500 liter schoon water aan boord te hebben. En het is nog mooier dat voor het doorspoelen niet eens uitgestapt hoeft te worden omdat een automaat het werk doet.
Het spoelprogramma AutoWash heeft vier standen. Het eerste reinigt alleen in de spuitarmen. Dat is handig bij pauzes, als de wind te sterk is geworden of als er ’s avonds bij lagere temperaturen verder gewerkt gaat worden. Het tweede programma, FastFlush spoelt in goed twee minuten het vloeistofsysteem, het buizenstelsel en de tank. Omdat er maar 100 liter water verbruikt wordt is dit programma goed wanneer er met hetzelfde spuitmiddel verder gewerkt wordt. Als het spuitmiddel schadelijk is voor de volgende spuitgang of als de machine gestald wordt, dan kan het 10 minuten durende ‘MultiRins’ programma gedraaid worden.
Praktisch: alle programma’s kunnen van uit de bestuurdersstoel ingeschakeld worden. De computer regelt het hele stappenplan foutloos. Als er met neutralisatiemiddelen gespoeld moet worden, dan zijn de 500 liter niet voldoende en is de reiniging in het veld niet meer mogelijk. Bij de ‘SoakWash’ worden, ‘FastFlush‘ en ‘MultiRins‘ gecombineerd en daar is tot 1.000 liter water voor nodig.
In een oogopslag
De getrokkenspuit Hardi Commander 4400 is een spuit voor profs. De luchtondersteuning zorgt voor een goede verneveling over het plantgoed en beperkt verwaaien. De trapeziumbesturing aan de achterzijde zorgt er voor dat de bomen bij het keren langhaaks op de rijstroken blijven. Het bedieningsconcept is goed doordacht. Het werken met de vloeistoffen gaat eenvoudig omdat alle functies links voorop de machine zijn gegroepeerd.
Uit de praktijk
De werktuigenvereniging Wethautal uit NederSaksen heeft al zijn derde spuit met luchtondersteuning, een Commander 4400 met 30 m TwinForce bomen. De installatie wordt voornamelijk gebruikt op graan, koolzaad en suikerbieten. Het jaarlijks bewerkte oppervlak varieert tussen de 6.000-7.000 ha. de bedrijfsleider is erg tevreden met de spuit. Hij is vooral onder de indruk van de besturing en het lage zwaartepunt. Omdat er ook op hellingen gewerkt wordt heeft hij gekozen voor een spoorbreedte van 2 m.
Terwijl de hoeveelheid werkzaam middel nauwelijks verminderd werd, kon de uitgebrachte hoeveelheid water per ha naar 130 liter terug gebracht worden. Een extra voordeel wordt gezien in de flexibiliteit. Ook onder ongunstige omstandigheden kan er doorgewerkt worden omdat de lucht ondersteuning wind kan compenseren. Dat bespaart dit bedrijf de aanschaf van een tweede spuit.
Het kopakker management en de gedeeltelijke breedteschakeling via GPS zijn ook dingen die goed bevallen. Naast de gewasbescherming wordt er ook AHL met achtgats nozzles uitgereden. Eckhard Kunze, Schelplitz
Mario Thiemann rijdt sinds 2011 met een Hardi Commander 4400 met 27 m boomwerk. Zijn ervaringen beperken zich tot 400-500 ha aardappelland. Hij verbruikt nu 25-50% minder herbiciden. Zijn verbruik ligt op ongeveer 200 l/ha. Tot nu toe heeft hij de beste ervaringen met een luchtondersteuning van 40% bij een rijsnelheid van 8-8,5 km/u op de aardappelakker. Hij heeft alleen problemen met de hydraulische hoogtegeleiding van het stangenstelsel omdat er aan de kopakker een 13 m brede strook zonder begroeiing is wat de geleiding ontregelt. Mario Thiemann, Bergen.
Gegevens Hardi Commander TwinForce 4400
| Tankinhoud | 4400 l |
| Spoelwatertank | 500 l |
| Schoonwatertank | 17 l |
| SmartValve bediening | serie |
| Inspoel mondstuk | 35 l |
| Pomp 463 HC | 322 l/min |
| Bomen | TwinForce |
| Breedte | 27 m |
| Afst. Mondstukken | 50 cm |
| Breedteverdeling | 13 |
| Lucht ondersteuning | standaard |
| Luchtvolume | 2000 m3/m u. h |
| Hoekverstelling | +40º tot -30º |
| Banden | 20,8 X 38 |
| Spoorbreedte | 1,80 tot 2,25 m |
| Remmen | luchtdruk |
| Aankoppeling | boven |
Algemene indruk
De spuit heeft tijdens zijn inzet probleemloos gefunctioneerd. Met de bediening waren we erg tevreden. Dat lag niet alleen aan de praktische bedieningshendel ‘Grip’, en de HC 6500 terminal, maar ook aan de vele automatische functies die het leven zo veel makkelijker maakten. Het automatische vullen, de automatische dosering, de breedteschakeling het kopakker management en de automatische reiniging.
De besturing is ook goed bevallen, In het kopakkergebied blijven de bomen mooi lang haaks op het rijspoor staan. Het weer terug recht komen staan duurt even. Daarop moet gelet worden bij het achteruit steken. Als de bomen uitgeklapt zijn, is de besturing helaas vergrendeld.
De luchtondersteuning werkte goed en heeft een goed effect. Met het spuitresultaat waren we zeer tevreden. Helaas is de meerprijs met ca. €25.000 nogal hoog. Al de terminals voor de automatische functies oogden wat onoverzichtelijk. Daar moet de nieuwe HC 9500 terminal verandering in brengen.
Lof en kritiek
Bomen: Die liggen mooi rustig en stabiel. De luchtondersteuning is ons goed bevallen, bijzonder op het aardappelveld.
Besturing: de trapezebesturing houdt de bomen lang in een haakse hoek op het rijspoor voordat het insturen van de trekker volgt. De snelheidsafhankelijke naloop van de as is goed.
Bediening: Al die terminals in de cabine zijn wat storend. De bediening zelf is door de vele automatische functies erg eenvoudig. De ‘Grip’ bedieningsstick maakt een makkelijke manuele aansturing mogelijk.
Vloeistofsysteem: Het vloeistofsysteem is logisch opgebouwd. Het vullen kan geheel vanaf de linker machinezijde gedaan worden. Het automatische vulprogramma is praktisch.
Dat zegt Hardi er van…
… over het sturen: De SafeTrack besturing wordt met een druk op de knop in de cabine automatisch vergrendeld. Pas daarna kan de installatie ingeklapt worden. Het is technisch onmogelijk de besturing in de transportpositie in te schakelen.
…over de benodigde hoeveelheid water. Met Twin apparatuur is de benodigde hoeveelheid water doorgaans de helft van die bij conventionele machines. In praktijk wordt dat verder gedefinieerd. Daar wordt ook de rijsnelheid steeds hoger omdat de rijwind door de luchtondersteuning gecompenseerd kan worden.
…over de terminal: In de nieuwe ISOBus terminal HC 9500 zijn alle functies geïntegreerd. De meerprijs is slechts €300