Het is al een behoorlijke tijd geleden dat Lemken de vierbalks-variant van de Karat presenteerde. Toch duurde het nog tot de herfst van 2018 voordat we een uitgebreide veldtest konden doen met deze zware Lemken Karat cultivator, die zeker een nadere beschouwing waard is.
Dankzij het geïntegreerde onderstel en de korte dissel is de Karat 12 behoorlijk compact en wendbaar.
Al op de Agritechnica van 2015 was de eerste versie van de vierbalks-Karat-cultivator uit de Lemken-stal te bewonderen. Het zou daarna echter nog ruim drie jaar duren voordat we de hand konden leggen op een gereed productie-exemplaar voor een praktijktest.
Andere fabrikanten hebben al langer vierbalks-machines in het programma – deels echter in een andere constructievorm, of in een lichtere uitvoering en met een kleinere balkhoogte, voor minder maximale werkdiepte.
De Lemken Karat 12/500 KUA betreedt het strijdtoneel met een werkbreedte van 4,93 meter; en dat strijdtoneel is enerzijds de slag met de concurrentie en anderzijds onze praktijktest op een laag voorbewerkt korrelmaisveld.
De type-aanduiding van deze cultivator wijst al op een aantal wezenlijke kenmerken. De ‘12’ staat voor de vierbalks-uitvoering, ‘500’ voor de werkbreedte (ongeveer), ‘K’ voor klappbar (dat begrijpen we hier ook wel), ‘U’ voor de automatische overbelastingsbeveiliging van de tanden (‘Überlastsicherung’) en ‘A’ voor ‘aufgesattelt’, dus met geïntegreerd onderstel. Deze aanduidingen kennen we van Lemken.
Tijdens het wegtransport is de machine in drie delen opgevouwen, waarbij de naloopeenheid zich in slechts twee segmenten opdeelt. De transportbreedte is 3,0 meter.
De Karat 12 klapt in drie delen in, waarbij de nalooprollen zich in twee segmenten delen.
Op de onderstelcilinders zit een mechanisch/hydraulische transportvergrendeling (blokkeerkranen), zodat het onderstel niet tijdens het rijden kan inzakken. Op de armen zit er een hydraulisch/mechanische beveiliging, met een grendel (vóór op de tandensegmenten en achter op de egaliserings- en roleenheden) die door middel van een regelventiel voor het uitklappen wordt ontgrendeld.
Zo blijft tijdens het rijden op de weg alles veilig, ook als de chauffeur een keer per ongeluk de knoppen voor het uitklappen activeert.
Afsluitkranen op de onderstelcilinders vergrendelen het onderstel tijdens het transport.
Flinke doorvoer voor de Lemken Karat cultivator
Als je nauwkeuriger kijkt naar de balken, dan valt op dat ze niet allemaal dezelfde onderlinge afstand hebben. Tussen de eerste & tweede en tussen de derde & vierde balk is de afstand 90 centimeter; tussen de twee middelste balken zit 80 centimeter.
De framehoogte bedraagt daarbij 80 centimeter. Dat is genoeg voor een bijpassende doorvoer en geeft genoeg ruimte voor werkdiepten tot ongeveer 30 centimeter.
De profielen van het hoofdframe hebben een doorsnede van 100 x 100 millimeter. Een schuingeplaatste horizontale balk zorgt voor een driehoeksverbinding en daarmee stijfheid. De 21 tanden zijn gelijkmatig verdeeld over de vier balken.
Op de werkbreedte van 4,93 meter geeft dat een strookafstand van 23,4 centimeter. Vergeleken met de driebalks- broer Karat 9 (28 centimeter) is dat duidelijk kleiner.
In de concurrentievergelijking (zie tabel onderaan) kan alleen de Horsch Tiger een soortgelijk niveau bieden bij een vergelijkbare maximale werkdiepte.
De rol aan de achterkant en de geleidewielen aan de voorkant zorgen voor de gelijkmatige dieptegeleiding.
Direct naast de eerste tandenrij van de Lemken Karat cultivator is aan elke zijkant een geleidewiel gemonteerd. Die lopen binnen de werkbreedte – dus niet vóór het frame en ook niet ernaast buiten de werkbreedte. Zo lopen ze altijd op vaste ondergrond en beperken ze de draaicirkel van de trekker niet. Wel gooien de tanden vrij veel aarde in de velgen of tussen de wielophanging. Om aanhechtende aarde tegen te gaan, hebben beide geleidewielen afschrapers.
Op de kopakker steunt de Karat op het centrale transportonderstel met de bandenmaat 550/45-22.5. Aan de voorkant wordt de cultivator opgetild door de onderste hefarm van de trekker, zodat de geleidewielen en de tandensectie van de grond worden getild.
Op de kopakker wordt de Karat opgetild door het geïntegreerde onderstel, dat aan de achterzijde scharniert.
De cultivator wordt zo horizontaal naar het volgende spoor gebracht. Dankzij de korte dissel en natuurlijk dankzij het geïntegreerde onderstel is de draaicirkel vrij klein. Voor trekkers met een grote spoorbreedte, dubbele wielen of rupsbanden is er uiteraard een langere dissel beschikbaar.
Als aankoppelopties heeft Lemken voor de Karat de montage aan de onderste hefarm, sleepogen en sleepkogels in het programma. Voor de hefarm montage is er optioneel een trekkrachtversterker c.q. tractieversterker.
Deze foto laat zien hoe intensief de tractieversterker ballast naar de achteras verplaatst.
Traploos de diepte in met de Lemken Karat cultivator
In de werkstand wordt de Karat 12 geleid door de geleidewielen aan de zijkant en de naloopeenheid aan de achterkant. Om de werkdiepte te kunnen verstellen, moet je in feite aan deze twee posities de hoogte verstellen. Dat gaat bij de Karat 12 volledig hydraulisch en kan direct tijdens het rijden worden gedaan, tot een werkdiepte van 30 centimeter. Deze uitrusting is zelfs standaard aanwezig.
De beide geleidewielen aan de zijkant lopen in het werkgebied van de cultivator.
Voor de diepteaanpassing schuiven de hydraulische cilinders van de nalooprol en de zijwielen traploos in de gewenste stand. Er hoeven geen stelplaatjes te worden geplaatst; heel goed!
Voor een efficiënte trekkrachtoverdracht wordt de dissel parallel met de bodem uitgelijnd. Dat kan met de hefarm worden gedaan. Een schaalverdeling (die op ongeveer zeven meter afstand van de chauffeursstoel zit) aan de onderstelcilinder geeft een indicatie van de ingestelde werkdiepte (niet de exacte werkdiepte).
Een schaalverdeling op de rolcilinders geeft een indicatie van de diepteinstelling.
Beveiliging met schroefveren
Onder het zware hoofdframe zitten de 21 tanden in een gelijkmatige verdeling. De houders zijn aan het frame vastgelast. De tandvorm kennen we al van de driebalker Karat 9, net als de onderhoudsvrije permanente overbelastingsbeveiliging door middel van schroefveren, met een drempelwaarde van 550 kilo.
Een breekbout variant is niet verkrijgbaar
Wanneer een tand een obstakel tegenkomt, kan hij ongeveer 20 centimeter omhoog uitwijken. Mocht deze afstand een keer niet genoeg zijn, dan is er wel een aanvullende breekpen in de ophanging aanwezig. Daardoor moet het ook in extreme situaties niet komen tot tandbreuk.
Als de uitwijkweg van 30 centimeter niet genoeg is, is er nog een breekpen als beveiliging.
Passend bij de tandhouders is er standaard het messensnelwisselsysteem van Lemken, waarbij je het complete mes vervangt en fixeert met een splitpen. Er zijn verschillende basismesvarianten leverbaar: in totaal acht combinaties van punten, vleugels en geleideplaten. Daarbij komen nog vier modellen plus vleugels uit het hardmetaal-programma speciaal voor hoge oppervlakte-output of sterk schurende gronden.
Voor de vierbalks- cultivator zijn er afhankelijk van de gewenste bewerkings intensiteit verschillende typen scharen
Nalooprollen en zo
Lemken heeft een omvangrijk assortiment rollen. Op onze Lemken Karat cultivator testmachine was de ‘Doppelprofilringwalze’ gemonteerd (afgekort DPW), de dubbele profielringrol dus.
De voorste en achterste ringensectie hebben elk een doorsnede van 540 millimeter. Net als bij een U-profielrol maakt deze het aanhechten van aarde mogelijk. De DPW heeft echter geen U-profielen, maar W-vormige profielen met minder diepe geulen. De eigenschappen van deze rol zijn onder andere een groot draagvermogen en een bodemverwante verdichting, wat vooral goed geschikt moet zijn voor de mulchzaai.
De dubbele profielringrol heeft een doorsnede van 540 millimeter.
Dankzij een gebalanceerde pendelophanging volgen beide delen van de rol het contour van het veld – ongeacht de werkdiepte. Bovendien kan hij bij grote hindernissen naar achteren uitwijken.
Een aantal concurrenten hebben dit principe niet, waardoor afhankelijk van de werkdiepte een van de twee rollen meer druk op de bodem uitoefent dan de andere.
Naast de dubbele profielringrol zijn er nog negen andere rolvarianten. Naar behoefte kan de Karat 12 ook helemaal zonder naloopeenheid worden gebruikt, bijvoorbeeld voor een grove ‘wintervoor’. Aan de achterkant wordt de machine dan gedragen door het transportonderstel.
Het werkprincipe is vergelijkbaar met dat van een U-profielrol.
Vóór de roleenheid en achter de vierbalks-tandensectie zitten holle schijven. Die zijn rechtstreeks aan de rol-armen gemonteerd, zodat ze bij elke diepteverstelling mee worden versteld. Daarnaast kan hun bewerkingsintensiteit worden veranderd met behulp van paspennen.
De schijven zijn beveiligd tegen overbelasting door verticale schroefveren; er zitten er telkens twee aan een houder. De enkele randschijven zijn uitschuifbaar en kunnen zo het werkgebied van de cultivator begrenzen.
Schroefveren op de holle schijven zorgen daar eveneens voor een overbelastingsbeveiliging.
Lemken Karat cultivator is geen lichtgewicht
Zoals we in de titel al aangeven, is de Karat 12 een zwaargewicht. Met de dubbele profielringrol hangt er met de Karat 12/500 KUA meer dan 6,7 ton aan de trekker. Daarvoor is motorvermogen nodig: voor de testmachine geeft Lemken 225 tot 425 pk aan.
Met de 385 pk die wij ervoor hadden staan, konden we maximaal 9 km/u rijden bij een werkdiepte van 26 tot 28 centimeter, waarbij we opmerken dat de ondergrond door de droogte behoorlijk hard was. De automatische overbelastingsbeveiliging was dan ook hard aan het werk.
De Karat 12 is er uitsluitend met automatische overbelastingsbeveiliging.
De tanden waren echter niet permanent weggedrukt, maar gingen steeds snel terug in hun werkpositie.
Op de kopakker profiteer je van de korte dissel en het geïntegreerde onderstel. De machine is daardoor zeer wendbaar en je kunt snel naar het volgende rijspoor. Het vierbalks Karat 12-programma omvat in totaal vier machines met werkbreedten van 4,0 meter tot 6,8 meter. De essentiële machineparameters als bijvoorbeeld strookafstand, balkafstand en framehoogte zijn identiek. Bij het topmodel, de Karat 12/700 KUA, moet er liefst 600 pk voorgespannen worden.
De dissel is behoorlijk kort. Er is hier een optionele trekkrachtversterker geïntegreerd.
Technische gegevens Lemken Karat cultivator
Frame: doorsnede framebuizen 100 x 100 mm, balkafstand 800 resp. 900 mm, framehoogte 800 mm; geïntegreerd onderstel met bandenmaat 500/45-22.5, zijdelingse steunwielen 11.5/80-15.3; volledig hydraulische werkdiepteverstelling tot maximaal 30 cm; optionele tractieversterker.
Tanden: 21 tanden, strookafstand 23,4 cm; automatische overbelastingsbeveiliging met schroefveren (drempelwaarde 550 kg); messen-snelwisselsysteem standaard.
Rollen: testmachine voorzien van dubbele profielringrol (diameter 540 mm) en 5 paar holle schijven (diameter 450 mm); verdere opties: kooirol, dubbele rol (buizen/strips), PackerProfil-rol, messenwals, Flexring-rol etc.
Afmetingen en gewichten: werkbreedte 4,93 m, transportbreedte 3,0 m, transportlengte 9 m; gewicht zonder rol 5,59 t; vereist vermogen 225-425 pk.
De concurrentie: zware 4-balks opleggercultivators
Lemken Karat 12/500 KUA |
Horsch Tiger 5 AS |
Väderstad Opus 500 |
|
| Werkbreedte | 4,93 m | 4,80 m | 4,75 m |
| Framehoogte | 800 mm | 850 mm | 800 mm |
| Strookafstand | 23,4 cm | 23 cm | 27 cm |
| Maximale werkdiepte | 30 cm | 35 cm | 30 cm |
| Snelwisselsysteem messen | standaard | nee | nee |
| Steenbeveiliging | schroefveren | schroefveren | hydraulisch |
| Drempelwaarde | 550 kg | 500 kg | 700 kg |
| Tractieversterker | trekkend, optioneel | nee | nee |
| Maximaal transfergewicht | 1,5 tot 2,0 t | – | – |
| Nalopers | kooirol, dubbele rol buis/plat, PackerProfil-rol, messenwals, Flexring-rol, DoppelProfil-rol etc. | bandenpakker (plus TopRing Packer), dubbele RollPack Packer | SteelRunner, Double SoilRunner, Double SteelRunner |
| Gebruik zonder rol mogelijk | ja | nee | ja |
| Bedrijfsgewicht met lichtste rol | 6,73 t met dubbele DoppelProfilRing-rol | 6,12 t met bandenpakker | 5,20 t met Double SoilRunner |
Onze conclusie over de Lemken Karat cultivator
Het antwoord van Lemken op de vierbalks-cultivators van de concurrentie toonde zich in deze test als zeer degelijk; dat geldt ook voor de afwerking. Op de reeds met schijven bewerkte grond was het bewerkingsresultaat goed.
Er waren geen grote hoeveelheiden vast organisch materiaal te verwerken. De diepte instelling gaat gemakkelijk vanuit de cabine. Dat de nalooprol dankzij een pendelophanging parallel wordt uitgelijnd en de bodem gelijkmatig verdicht, is een verdere bonus.
De dubbele naloop-rollen hebben een convergerend hevelmechanisme en passen zich zodoende gelijkmatig aan de werkdiepte aan.
Vanwege de complexe constructie met een dikke centrale draagbalk brengt de Lemken Karat cultivator flink wat kilo’s op de weegschaal. Bij de trekwerkzaamheden via de montage op de onderste hefarm is de tractieversterker een zeer behulpzame optie.
+ intensief vermengen
+ pendelende ophanging van de dubbele rol
+ optionele tractieversterker
+ optioneel ContourTrack-systeem
+ hoog bedrijfsgewicht