Hoewel rupsvoertuigen in de gespecialiseerde teelt niet graag worden gezien, ziet het er bij de halftrack van Kubota toch heel anders uit. We hebben in een appelboomgaard getest waar zijn voordelen liggen en of zijn uitrusting volstaat voor deze bijzondere toepassingen.
Kubota heeft haar smalspoortrekker M5091 N uitgerust met een half rupsonderstel (halftrack) en heeft daarmee de interesse gewekt van landbouwers met bijvoorbeeld boomgaarden.
Recent keek Kubota terug op haar 130-jarige bedrijfsgeschiedenis, want in 1890 legde Goshiro Kubota de eerste steen van deze wereldspeler uit het verre oosten. Inmiddels steekt de onderneming haar voelsprieten in alle richtingen uit en heeft kortgeleden ook geïnvesteerd in een nieuwe start-up-onderneming.
In India heeft Kubota een aandeel in een lokale tractorenspecialist (Escort Limited) met 11.000 medewerkers.
Ook met tractoren boven de 200 pk heeft Kubota plannen, want kortgeleden is een Kubota-motor met 300 pk voorgesteld. Daarvan was op de Agritechnica van 2019 echter nog niks te zien. Dat gaf niks, want de kleinere machines vielen des te meer op.
Kubota presenteerde de machine van deze test op imposante wijze op haar stand. Uniek is het kant-en-klaar geleverde halftrackconcept van deze kleine smalspoor-specialist; de concurrenten kunnen dit af-fabriek niet leveren.
De machine is in het assortiment te vinden onder de naam M5091 Narrow Power Crawler. Niet alleen zware tractoren hebben voordeel van het halfrups-concept, maar ook smalspoortractoren voor speciale gewassen.
Smalspoor-rupsbanden voor de Kubota
Met name voor boom- en wijngaarden hebben halftracks een aantal voordelen. Daartoe behoort uiteraard de lage bodemdruk, die bodemcompressie vermindert en rijsporen vermijdt. Die verschijnselen kunnen vooral optreden bij zeer veelvuldig berijden.
Smalspoortrekkers moeten niet zelden vroeg in het jaar onder natte omstandigheden hun werk verrichten, bijvoorbeeld om maatregelen voor gewasbescherming te nemen. Ook in het verdere verloop van het seizoen moeten ze tot soms wel twintig keer de rijen afrijden – en telkens over dezelfde sporen. Door hun grotere contactvlak zijn de bodembeschadigingen minder.
Het contactoppervlak is vergeleken met de wielmachine 6x zo groot
Kijk je rond in de wijnbouwstreken, dan zie je daar veel steile hellingen. De rupsbanden kunnen zich veel beter vastgrijpen in de grond, zodat de klimvaardigheid groter wordt. Analoog daaraan hebben rupsonderstellen in het algemeen betere tractie. Dat komt niet alleen van pas bij zware akkerbouwmachines, maar ook in de gespecialiseerde teelt, om bijvoorbeeld met zogenaamde wortelhaken de wortels af te kunnen snijden.
Aangezien het tussen de speciale gewassen aankomt op wendbaarheid (waarbij normale stuurassen voordelen hebben), levert Kubota het rupsonderstel Power Crawler voor de achteras – dus als halftrack. De machine is technisch gelijk aan de normale M5001-smalspoortrekkers; er wordt ‘gewoon’ een passende transmissie op gezet plus de twee triangel-rupsonderstellen.
Er is een triangel onderstel met 280 mm brede rupsbanden gemonteerd. De rups is onafgeveerd, maar mag 30 km/u rijden.
Alle componenten worden gemaakt door Kubota zelf, niet ingekocht.
De rupsuitrusting is alleen verkrijgbaar op de 93 pk sterke M5091 Narrow, niet op de kleinere en grotere trekkers van de serie. De rupsbanden zijn 28 centimeter breed en hebben een contactoppervlak van 3.108 cm2.
De aandrijving geschiedt slipvrij met het bovenste aandrijfwiel. Het heeft ronde stangen die aangrijpen in de nokken van de rupsband, als een soort omgekeerde kettingaandrijving.
Het aandrijfwiel grijpt slipvrij in de rubbernokken, als een soort omgekeerde kettingaandrijving.
De rupsband wordt gespannen door het voorste spanwiel met een spindel handmatig te verstellen. Bij het wegrijden of rijden in bochten wordt het voorste spanwiel licht opgetild, zodat daar geen drukpieken of bodembeschadigingen kunnen ontstaan – heel mooi.
Tussen de voorste en achterste spanwielen zitten twee kleine geleidewielen. Het rupsonderstel is in silent blocks gemonteerd en verder niet afgeveerd. Op het veld en bij de typische gewasverzorging met lage rijsnelheid mis je de vering niet.
Tijdens het rijden op de weg wordt het pas boven de 20 km/u oncomfortabel en luidruchtig. Theoretisch kun je zelfs 30 km/u rijden, en dat dan ook nog bij verlaagd motortoerental. Maar de Kubota Power Crawler is beslist geen transporttrekker.
Afgezien van het hogere leeggewicht, dat nu 3.180 kilo bedraagt (dat is +530 kilo), zijn er verder geen verschillen met de M5001 Narrow met wielen.
Voor de rupsbanduitrusting moet je zo’n 10.000 euro extra neertellen, wat in totaal op circa 67.000 euro neerkomt. Wie bij de marktleider een smalspoortrekker koopt, moet duidelijk dieper in de portemonnee tasten.
Onder het oranje plaatwerk zit een viercilinder uit de eigen motorenafdeling.
Geschakelde viercilinder
Net als zijn wiel-broeder, de M5091 Narrow, heeft de halfrups een Kubota-viercilindermotor met 93 pk. De concurrent past in deze klasse deels driecilindermotoren toe. De cilinderinhoud is 3.769 cc, maar hij heeft met 2.600 toeren een tamelijk hoog nominaal toerental. Dit zou wel wat lager mogen zijn.
Het maximale koppel van 293 Nm levert hij bij 1.500 toeren. Emissienorm IIIB haalt hij dankzij een roetfilter (DPF), dat afhankelijk van de wijze van gebruik en het aantal bedrijfsuren automatisch wordt gereinigd. Dat procedé kan wanneer gewenst echter ook worden verschoven.
AdBlue heeft hij niet nodig. Dat zal een aantal gebruikers genoegen doen, omdat ze daarvoor dan geen logistiek op hoeven te zetten.
De inhoud van de dieseltank is 76 liter – da’s een goede middenmaat.
Bij de transmissie gaat het om een 18×18-versnellingsbak met drie groepen en zes versnellingen.
Voor de overbrenging zorgt een mechanische 18×18-versnellingsbak van eigen fabrikaat. Hij is opgebouwd uit drie groepen van zes versnellingen. Daarvoor zijn in de cabine twee schakelpoken aanwezig. De comfort-transmissie met 36×36 versnellingen (met kruipversnelling) kan bij de normale smalspoormachines van Kubota worden gekozen. De trend gaat weliswaar naar machines met traploze aandrijving, maar die zitten in een heel andere prijscategorie.
De M5001 beperkt zich qua uitrusting tot de essentie. De omkeerschakeling is elektrohydraulisch, dus geheel zonder koppeling te bedienen.
Ook de voorwielaandrijving wordt elektrohydraulisch bijgeschakeld. Een bijzonderheid in dit verband is de Bi-Speed-techniek. Als je de knop van de vierwielaandrijving een stap verder zet, dan wordt bij het keren het voorijlen van de vooras vermeerderd en de tractor trekt zich in het volgende spoor.
De voorwielaandrijving wordt elektrohydraulisch bijgeschakeld, evenals de zogenaamde Bi-Speed-functie.
Tijdens de test was een duidelijk verschil te merken. We konden met de combinatie veel krappere bochten draaien, heel fijn.
De vooras beschikt over een dubbele kegelwielaandrijving; daardoor heeft de trekker ook met kleine wieldiameters een relatief grote grondspeling. Daarbij is hij heel onderhoudsarm.
De Power Crawler heeft een grondspeling van 34 centimeter.
Keuze uit twee aftakas opties op de Kubota
Onmisbaar bij smalspoortrekkers is de aftakas-aandrijving. Kubota biedt de keuze uit eentje met 540/540E of optioneel met 540E/1.000 toeren, zoals hij in ons geval was geconfigureerd.
Hij wordt elektro-hydraulisch geactiveerd; daarvoor zit in de cabine een grote draaiknop. Het omschakelen tussen de twee toerentallen gebeurt buiten de cabine aan de achterkant.
Wie zich lang maakt, kan het hendel vanuit z’n stoel door de achterruit bereiken. Een weg-aftakas of een frontaftakas heeft Kubota niet in het aanbod.
Aan de achterzijde bevindt zich een hefinstallatie van categorie II met 2,3 ton hefkracht, wat genoeg zou moeten zijn. Positie- en trekkrachtregeling zijn standaard.
Verder is een fronthef met 2,1 ton hefkracht leverbaar. Ook de aanbouwplaat van de firma ERO is te installeren, zodat de genormaliseerde componenten kunnen worden aangebout.
Voor de omvangrijke gewasverzorgingswerkzaamheden in boom- en wijngaarden zijn veel hydraulische aansluitingen nodig, om bijvoorbeeld met meerdere werktuigen tegelijkertijd gewasverzorging te kunnen doen. Standaard zijn er twee stuks met geïntegreerde volumeregeling.
De regelventielen zijn mechanisch te bedienen.
Optioneel kan de Power Crawler-trekker tot vijf aansluitingen worden uitgebreid. Hiervoor is er een tandwielpomp met een opbrengst van 69 l/min aanwezig. De regelventielen zijn mechanisch te bedienen, de betreffende hendels zitten in de zijkant van de cabine.
Elektrohydraulische varianten zijn er niet. Ook hieraan merk je weer dat het hier een zeer eenvoudig uitgeruste smalspoortrekker betreft.
De cabine is voor een smalspoortrekker behoorlijk ruim. Positief is dat er geen transmissietunnel is.
Beenruimte in de cabine
Ook het cabine-interieur is simpel en geconcentreerd op het meest wezenlijke. Voor deze machineklasse biedt hij voldoende ruimte. Je hebt geen krap gevoel en ook de hoofdruimte is royaal.
Het bevalt ons dat de Kubota geen transmissietunnel in de cabine heeft. Smalspoortrekkers met mechanische transmissie hebben die vaak nog wel. Door de afwezigheid daarvan kun je je benen aangenamer plaatsen en bewegen, wat op lange werkdagen veel comfortabeler is.
Naast de reeds genoemde uitrustingskenmerken vind je in de cabine twee toerentalinstellingen, de gleuf voor het handgas en de standaard aanwezige airco.
Prominent aanwezig is de parkeerblokkering achter de bedieningshendels. Die is nodig vanwege de veiligheid en moet elke keer dat je de cabine verlaat worden ingeschakeld. Dat is een beetje omslachtig, want er is tenslotte ook nog de parkeerrem linksonder bij de stoel.
Het dashoard is eveneens eenvoudig. De rijrichting is erop te zien, de groepen en versnellingen worden niet weergegeven. Je komt er dus deels pas door uitproberen achter in welke groep je zit. Aan de stand van de pook kun je het namelijk niet zien.
De stuurkolom is snel in positie en lengte naar je voorkeur in te stellen. Je kunt via beide deuren instappen, wat in dicht op elkaar geplaatste gewassen een voordeel kan zijn. De zijruiten kun je voor ventilatie openzetten.
Kubota kan ultrasoon sturen
Niet alleen in de akkerbouw of op weideland is er vraag naar stuursystemen. Ze komen ook meer en meer in zwang in boom- en wijngaarden. Vooral wanneer je je teveel concentreert op de werkzaamheden aan de achterkant of zijkant van de trekker, kunnen stuurafwijkingen grote gevolgen hebben.
Als high-end-uitvoering was de testmachine uitgerust met een ultrasoon-stuursysteem van Reichhardt. Daarvoor zitten er aan weerszijden van de neus ultrasoonsensoren; per kant zitten er twee achter de zwarte kappen. Ze scannen het gebied naast de trekker en vergelijken de meetwaarden.
Rechts en links op de voorzijde zitten de twee ultrasoonsensoren van het Reichhardt-stuursysteem.
Zo vindt de machine optisch het juiste spoor. Dit alternatief voor GPS-ontvangers is een goedkopere oplossing en is in dit soort gewassen logisch, want daar ligt de rij immers permanent vast. Bovendien heb je geen last van wisselende ontvangst van satellieten en heb je bijvoorbeeld geen RTK-licentie nodig.
Wanneer de terminal is geactiveerd, kan ook meteen het systeem worden scherp gesteld. Daarvoor is er een knop die naar believen in de trekker kan worden gepositioneerd. Bij onze testmachine zat hij nog provisorisch met tie-raps vastgemaakt, aangezien het bij dit Reichhardt-systeem een demo-set betrof.
Op de testmachine zat de activeringsknop van het stuursysteem provisorisch aan de rechter B-stijl gemonteerd.
In de test functioneerde het systeem zeer betrouwbaar. Er waren geen haperingen, ook niet toen er een paar langere takken tot aan de trekker kwamen. Die werden er door het systeem uit gefilterd. Daarbij is de bediening heel gemakkelijk en intuïtief. Op de terminal wordt de afstand van de trekker tot aan de boomrijen weergegeven en hij blijft mooi in het midden – precies wat hij doen moet.
Technische gegevens Kubota M5090 Narrow Power Control
Motor: Kubota V3800-CR-TIEF4, viercilinder, cilinderinhoud 3,8 l; nominaal vermogen 93 pk @ 2.600 tpm (97/68/EG), max. koppel 293 Nm @ 1.500 tpm; emissienorm Tier 3B, dieseltankinhoud 76 l.
Transmissie & onderstel: geschakelde transmissie 18×18 (3 groepen, 6 versnellingen), topsnelheid 30 km/u, elektrohydraulische omkeerschakeling, elektrohydraulisch bijschakelbare voorwielaandrijving, Power Crawler triangel-rupsonderstellen, rupsbandbreedte 280 mm, contactoppervlak 3.108 cm2, mechanische rupsbandspanners; aftakas achter 540/540E, optioneel 1.000 tpm
Hydrauliek & hefinstallatie: tandwielpomp, opbrengst 69 l/min, standaard 2 regelventielen met doorstroomregeling, max. 5 stuks; achterhef 2,3 t, fronthef 2,1 t.
Afmetingen & gewichten: wielbasis 2.233 mm, spoorbreedte achter 1.070 mm; hoogte 2,36 m, breedte 1,37 – 1,53 m; leeggewicht 3.180 kg, max. toelaatbaar totaalgewicht 4.800 kg.
In het hoofdmenu van de terminal worden de belangrijkste parameters weergegeven. Daaronder bijvoorbeeld de meetwaarden voor de vier sensoren.
Mening uit de praktijk – Ontziet de grasmat
Op fruitteeltbedrijf Schmoldt is sinds dvorig jaar een Kubota M5091 Narrow met de Power Crawler-uitrusting in gebruik. Afhankelijk van weersomstandigheden moet er tot de oogst op de 45 hectare grote appelboomgaard 15 tot 20 keer over de plantage worden gereden, en dat vaak onder natte omstandigheden.
Matthias Schmoldt, de eigenaar van het bedrijf, heeft voor de gewasverzorging drie smalspoortractoren. Elke daarvan moet in de vaak korte uitzetperiodes 15 hectare bewerken.
Ook de halfrups-Kubota moet daarbij aan het werk en heeft Schmoldt daarbij positief verrast: ,,Voor ons is een intacte grasmat tussen de boomrijen heel belangrijk. Ook na meerdere passages heeft de Kubota duidelijk minder sporen achtergelaten. Hij heeft een lagere vlaktedruk dan onze andere tractoren”.
Verder gebruikt Schmoldt zijn Kubota voor onderhoudswerk met een wortelmes. Daarbij moet de kleine Japanner behoorlijk wat vermogen leveren. ,,Bij de toepassing met de wortelmessen profiteren we van de grotere tractie van de rupsbanden. Bovendien loopt hij beter rechtuit bij een enkelzijdige belasting”, aldus Matthias Schmoldt.
Ook voor grondwerkzaamheden bij het poten wordt hij erbij gehaald. ,,Naast de betere tractie en het ontzien van de bodem kost hij maar half zo veel als de marktleider. Bovendien biedt Kubota ons 5 jaar garantie”, zegt Matthias Schmoldt afsluitend.
De concurrentie: rupstractoren boven 500 pk
Kubota M5091 N Power Crawler |
Case IH Quantum 90 F |
Deutz-Fahr 5090.4 DS |
|
| Motor | Kubota V3800-CR-TIEF4, 4-cil. | FPT, 4-cil. | Farmotion Stage III B, 4-cil. |
| Cilinderinhoud | 3,8 l | 3,4 l | 3,85 l |
| Nom. vermogen | 2.600 tpm | 2.300 tpm | 2.200 tpm |
| Max. vermogen | 93 PS | 86 PS | 84 PS |
| Max. koppel | 293 Nm | 351 Nm | 354 Nm |
| Dieseltankinhoud | 76 l | 98,6 l | 65 l |
| Transmissie | geschakeld 18×18, | ||
| Powershuttle | Synchro- of Powershuttle (optioneel 2 powershifttrappen); kruipversn. | geschakeld met kruipversn. | powershift met superkruipversn. |
| Aantal versn. | 3 groepen, 6 versn. | 16×16 | 30+15/45+45 |
| Topsnelheid | 30 km/u | n.o. | n.o. |
| Halftrack-uitrusting | standaard | nee | nee |
| Hefkracht (voor/achter) | 2,1 t/2,3 t | 2,0 t/2,3 t | 1,5 t/2,6 t |
| Aftakas | 540/540E of 540/1.000 tpm | 540/540E (+ opt. 1.000) tpm | 540/540E (+ opt 1.000) tpm |
| Hydrauliek | 69 l/min | 64 l/min | 54 l/min (opt. 38 + 25 l/min) |
| Leeggewicht | 3.180 kg | 3.100 kg | vanaf 2.588 kg |
| Max. totaalgewicht | 4.800 kg | 4.800 kg | 4.600 kg |
De draaicirkel van de Power Crawler is een goede 9 meter.
Onze conclusie over de Kubota M5090 Narrow Power Control
Het Power Crawler-rupsonderstel is een hele mooie optie voor de smalspoortrekker M5091 Narrow van Kubota.
De rupsbanden verminderen dankzij het grote contactvlak bodemcompressie en rijsporen, iets wat door de vele passages ontstaat in boomgaarden. Bovendien scoort de Power Crawler ook met meer tractie.
De Kubotamotor heeft een tamelijk hoog nominaal toerental; de concurrenten zitten hier duidelijk onder. Bij de uitrusting moet je hier en daar wat tekortkomingen voor lief nemen, maar de aanschafprijs is dan ook erg aantrekkelijk. Daarbij moet je jezelf afvragen of je echt altijd de high-end-versie nodig hebt.
+ ontziet de bodem
+ meer tractie
+ wendbaar dankzij Bi-Speed-functie
+ grote cabine
+ geen transmissietunnel
– alleen optioneel voor M5091 N
– hoog nominaal motortoerental
– weinig uitrustingsopties
Dit artikel is eerder verschenen in het Test Jaarboek van Agri Trader. Lees hier meer testrapporten!