Vanwege ‘greening’ en de beruchte maisboorders zijn messenwalsen in zwang. De Kerner X-Cut Solo kan als solomachine of als combinatieoplossing met andere werktuigen worden gebruikt. We reden ermee op koolzaad- en maisstoppels en ook op tussengewas.
De X-Cut Solo is door Tobias Kerner hoogstpersoonlijk ontwikkeld. Hij is er in de werkbreedten 3,0 meter, 4,5 meter, 5,0 meter en 6,0 meter.
Messenwalsen hebben zich al jaren gevestigd bij landbouwbedrijven, loonwerkers en machinecoöperaties. Hun toepassingsgebied reikt daarbij van de ultra lage bodembewerking c.q. versnippering van koolzaadstoppels en het inwerken en versnipperen van tussengewassen tot aan het kneuzen en verrafelen van maisstoppels.
De constructie, de afmetingen en de gewichten verschillen van fabrikant tot fabrikant, net als de combinaties met andere werktuigen. Sommige merken gebruiken doorlopende messen, andere smalle messentrommels, en het geheel ofwel als eenrijïge machine of in combinatie met een tweede messenwals, met holle schijven of met snijschijven.
Kerner heeft bij de X-Cut Solo gekozen voor een voorlopende messenwals met een nalopende rij snijschijven. Hoe goed dit principe werkt en wat Kerner ermee bereikt, dat hebben we onder verschillende omstandigheden getest.
Tweedelig met stuurbok
In de transportstand wordt het zicht van de chauffeur naar voren behoorlijk belemmerd.
De Kerner X-Cut Solo is leverbaar in werkbreedten van 3,0 meter, 4,5, 5,0 en 6,0 meter. Vanaf werkbreedte 4,5 meter wordt hij hydraulisch ingeklapt voor het transport. De deling is wat het hoofdframe betreft tweedelig. Bij het transport staan de twee armen dus verticaal omhoog; dat beperkt helaas het zicht naar voren en verhoogt het zwaartepunt.
In de werkpositie blijven de vouwcilinders onder druk staan, zodat ook op de buitenste delen een hoge snijdruk wordt gerealiseerd voor de messenwals en de snijschijven. De bodemaanpassing van de X-Cut Solo 450 met zijn in totaal vier messenwals-segmenten en snijschijven gebeurt op een andere manier, maar daarover later meer.
Kerner heeft montagebokken voor de voor- of achtermontage, en optioneel ook voor allebei samen.
Heel fijn is dat de montagebok in principe zowel voor een fronthef als voor een achterhef (beide Cat III) kan worden besteld. Optioneel kan de combinatie zelfs met beide montagebokken worden uitgerust; zo ben je in het gebruik flexibel, wat vooral voor machinecoöperaties en dergelijke interessant kan zijn.
Wat ons erg goed bevalt, is dat er verschillende gaten voor de montage voorhanden zijn: twee voor de onderste trekbok en drie voor de topstang (bij montage achter zelfs met een sleufgat). Hier is door Kerner tijdens de ontwikkeling meegedacht!
Wat ook goed is: de voorste montagebok wordt op aanvraag als passieve stuurbok uitgevoerd en kan dan +/- 7 graden opzij draaien. Dat vergemakkelijkt het rijgedrag bij het maken van bochten op het veld. Een horizontale geleiding zorgt voor stabiliteit in de werkpositie en in opgetilde stand op de kopakker (en ook bij rijden op de weg), terwijl de rechtuit-stand met schroefveren is voorgespannen.
De X-Cut Solo steekt ver naar voren uit – dat bemoeilijkt de bestuurbaarheid en belast in opgetilde positie de vooras flink.
Kerner X-Cut heeft goede bodemaanpassing
Bij de X-Cut Solo zijn er zoals eerder gezegd vier messenwalseenheden: twee op elke arm, waarbij de binnenste segmenten breder zijn dan de buitenste. Elk element is met telkens twee dragers aan het frame bevestigd.
Aangezien die dragers zijn gemonteerd in rubbers (vier rubberelementen ingeklemd in een vierkante koker), kan elke messenwals zich afzonderlijk aan het contour van de bodem aanpassen – maar ook uitwijken bij stenen.
Bodemaanpassing en overbelastingsbeveiliging geschieden met ingeklemde rubbers.
Ook de erachteraan komende snijschijven zijn in rubbers gemonteerd. Daarbij zitten er steeds twee schijven op een drager.
Het voordeel blijkt vooral op oneffen velden en bij rijsporen: terwijl mulchers daar deels niet meer bij het organische materiaal komen, kunnen de snijschijven in kuilen worden gedrukt en daar plantenresten verrafelen. Kerner ziet hier ook een voordeel van de X-Cut Solo ten opzichte van dubbele messenwals-combinaties.
Versnipperen met kruislings snijden
Kerner is een van de weinige fabrikanten die in een frontmachine dwars snijdende werktuigen combineert met in de lengterichting snijdende (deze werktuigvolgorde wordt ook in de Kerner Stratos met messenwals toegepast).
De walsen hebben een open constructie met elk acht omkeermessen.
De messenwalsen hebben acht aangeboute omkeermessen van gehard staal, die zoals gebruikelijk zelfslijpend zijn. De constructie van de messenwalsen is open, zodat een goede zelfreinigende werking wordt bereikt.
De acht messen met trekkende snede zorgen enerzijds voor een rustige loop en een zeer goede zelfaandrijving, terwijl anderzijds bij een theoretische snijlengte van 15,6 centimeter en een walsdiameter van 400 millimeter bij mais de kans toeneemt dat zoveel mogelijk stengelresten en stoppels tussen de elementen worden gekneusd en gesneden.
Alleen daardoor kan je er zeker van zijn dat de maisboorder niet in de stoppels kan overwinteren.
De nalopende snijschijven hebben eveneens een diameter van 400 millimeter. Ze lopen met een steek van 15 centimeter in een rechte lijn achter de messenwals en moeten dwars liggend materiaal stuksnijden, maar ook verkruimelen en inwerken.
Daar waar de messenwalssegmenten ter hoogte van de ophanging een klein ‘snijgat’ open laten, daar zijn de navolgende snijschijven voorzien van extra messen. Zo wordt er over de volle breedte dwars gesneden.
Goed is dat er achter de gegolfde snijschijven beschermende spatborden zitten ter breedte van het rijspoor, zodat wordt voorkomen dat stenen tegen de voorruit en motorkap vliegen.
De navolgende snijschijven hebben deels ‘spatborden’ naar achteren.
Via vier hydraulische cilinders met stelplaatjes (clips) kan er worden ingesteld of er meer druk op de messenwalsen of op de snijschijven moet komen. Wil je meer snijden, dan zet je meer druk op de messenwals. Wil je daarentegen meer beweging in de aarde c.q. fijnaardeproductie, dan zet je meer druk op de gegolfde schijven.
Belangrijk: de hoogste snijdruk krijg je wanneer je de topstang in het ronde gat monteert. De montage in het sleufgat wordt door Kerner alleen aanbevolen wanneer een tussengewas alleen maar hoeft te worden platgewalst, en niet intensief hoeft te worden gekneusd en gesneden.
De maximale snijdruk haal je wanneer je met de X-Cut Solo harder dan 15 km/u rijdt.
Kerner X-Cut ingezet op koolzaadstoppels
Onze eerste praktijktest vond plaats op koolzaadstoppels. Vanwege de droge en hete zomer van 2018 waren deze stoppels al afgestorven en relatief kort; lange en groene stoppels waren niet te vinden en de hoeveelheid organisch restmateriaal beperkt.
Dikke mulchlagen of sterk met onkruid begroeide stukken waren er zo goed als niet. Het versnipperingswerk van de X-Cut Solo was uitstekend, nagenoeg alle stoppels en stengelresten werden versneden.
Uitvalkoolzaad, onkruidzaden en fijnaarde werden goed vermengd, waarbij op de bodem een dunne en fijne mulchlaag achterbleef. Deze beschermt tegen uitdroging van de bodem, maar creëert ook een microklimaat – dat juist in een droge zomer het uitlopen van de bedekte zaden stimuleert.
Bij de inzet met een Kerner Helix H450 aan de achterzijde werd de bodem over de hele oppervlakte mooi laag bewerkt, en werd er een vlakke, fijnkruimelige bodem achtergelaten – die echter minder bedekking door een mulchlaag vertoonde.
We hebben de X-Cut Solo ingezet met en zonder de Helix-korteschijveneg aan de achterkant.
Het resultaat was echter al bijna te grondig voor koolzaad en kostte meer restvocht in de bodem. Daarom zouden we onder omstandigheden zoals in 2018 aanraden om in de eerste bewerkingsgang alleen de X-Cut Solo in te zetten. Wanneer het tijdvenster voor het vervolggewas echter krap is en er meer organisch materiaal moet worden verwerkt dan in 2018, dan zouden we overwegen om om de X-Cut Solo te gebruiken in combinatie met een korteschijveneg.
Met de Kerner X-Cut Solo bewerkte koolzaadstoppels na ongeveer twee weken op het veld.
Kerner X-Cut ingezet op maisstoppels
Onze tweede test voerden we uit op snijmaisstoppels. Helaas waren de stoppels door de veevoederschaarste zeer kort, wat het snijwerk van de X-Cut Solo moeilijker maakte.
Op snijmaisstoppels werd de inzet bemoeilijkt door de omstandigheden.
Bovendien werkten we op lichte, droge zandgrond die nauwelijks tegendruk bood aan de messen en golfschijven. Dien ten gevolge kon het gewicht van de X-Cut Solo maar beperkt worden omgezet in effectieve snijdruk.
De zachte bodem gaf nauwelijks tegendruk en de stoppels waren zeer houtachtig.
Op een zware en harde bodem zou het resultaat beter zijn geweest.
In principe is het zo dat wie bij de eerste bewerking ook nog wil egaliseren en meer aarde wil bewegen, niet ontkomt aan een tweede werktuig. Vanwege de werksnelheid van 20 km/u en meer ben je met de X-Cut Solo echter dermate slagkrachtig dat je ook twee afzonderlijke werkgangen (X-Cut Solo en daarna korteschijveneg of cultivator) kunt uitvoeren.
Bij het gecombineerde werken met een machine aan de achterkant moet je je realiseren dat de effectiviteit van de X-Cut Solo toeneemt met hogere rijsnelheid. Een snelheid van 10 km/u is duidelijk te langzaam, de beste resultaten behaal je tussen de 15 en 25 km/u.
Zodoende komen als achterwerktuig voornamelijk schijveneggen, korteschijveneggen of zware egaliseringsharken in aanmerking.
Greening en tussengewas
Onze laatste test voerden we uit op begroening en tussengewas. Hier stond er ten dele veel groen materiaal op de stelen, maar problemen met verstoppingen waren er bij lange na niet, noch bij de X-Cut Solo, noch bij de Helix H450.
Op het eerste gezicht leek het alsof de X-Cut Solo nauwelijks snij- en kneuswerk deed. Bij nadere beschouwing van het werkresultaat bleek echter dat alle stengels in afstanden van circa 15 centimeter waren gekneusd en aangesneden.
De koolzaadstengels werden zeer gelijkmatig op ongeveer 15 centimeter lengte gesneden en gekneusd.
Aangezien de begroening en het tussengewas echter nog ‘vol in het sap’ stonden, bogen de stengels na het passeren van de X-Cut Solo weer recht. Als het tussengewas afgestorven was geweest, had je het werk van de X-Cut Solo bij de eerste aanblik al gezien; het zou dan ongeveer vergelijkbaar zijn met het resultaat dat we zagen op de koolzaadstoppels.
Meer wetenswaardigheden over de Kerner X-Cut Solo
- Alle lagers van de X-Cut Solo zijn onderhoudsvrij. Kerner adviseert om de acht smeernippels alleen op zeer zanderige bodem of na het schoonspuiten met de hogedrukreiniger van wat vet te voorzien, dit als ‘schoonmaaksmering’.
- De X-Cut Solo 450 kan alleen in de werkpositie worden geparkeerd; dat is jammer.
- Voor het in- en uitklappen is een dubbelwerkend regelventiel nodig, voor de optionele hydraulische drukverstelling een enkelwerkende aansluiting.
Technische gegevens Kerner X-Cut Solo
Frame: tweedelig met middenbok; blokkeerbare stuurbok met glijlagers; montage voor en achter mogelijk.
Messenwals: open constructie, per element 8 geboute omkeermessen van boorstaal, buitendiameter 400 mm; theoretische snijlengte 15,6 cm; voorspanning met rubbers.
Snijschijven: snijschijven éénrijïg, deels met snijplaten; diameter 400 mm; per paar gelagerd in rubbers; voorspanning hydraulisch met insteek-stelplaatjes.
Afmetingen & gewichten: werkbreedte 4,50 m, transportbreedte 2,98 m; bedrijfsgewicht (met 1 montagebok) circa 1.700 kg + 140 kg ballast.
De snijschijven achter ‘gaten’ in de messenwalselementen hebben extra, dwars werkende snijplaten.
De concurrentie: front-messenwalsen vanaf een werkbreedte van 4,20 meter
Kerner X-Cut Solo |
Dickson VarioField double |
Wallner Tandem- Messerwalze |
|
| Werkbreedte | 4,5, 5,0 en 6,0 m | 4,2 of 6,0 m | 4,5 tot 7,2 m |
| Rijen messenwalsen | 1 | 1 of 2 | 2, tegengesteld gewikkeld |
| Alternatieve werktuigen | 1 rij snijschijven | gegolfde schijven, 3D-messensterren of holle schijven; flexibel plaatsbaar | – |
| Opbouw messenwals | open | open | open |
| Buitendiameter messenwals | 400 mm | 510 mm | 375 mm |
| Aantal messen per wals | 8 | 7 | 8 |
| Theoretische snijlengte | 15,7 cm | 22,9 cm | 15 cm |
| Snijdrukregeling | spindels of hydraulisch | spindels of hydraulisch | spindels |
| Bodemaanpassing | pendelbok + rubbers | bladveren | schroefveren |
| Bedrijfsgewicht | vanaf 1.700/1.780/1.950 kg | vanaf 850 kg (4,20 m) | n.o. |
Onze conclusie over de Kerner X-Cut Solo
De Kerner X-Cut Solo combineert een messenwals met snijschijven en werkt daardoor met een kruislingse snede. Daarbij wordt het grootste deel van het snij- en kneuswerk echter door de messenwals gedaan, terwijl de snijschijven het materiaal verder verkruimelen en inwerken.
Wat ons goed bevalt, is dat de druk tussen beide werktuigen is te verplaatsen. Je behaalt het beste snij- en kneuseffect als je de topstang in het ronde gat monteert, omdat dan het volle gewicht kan worden benut. Het zou mooi zijn als Kerner af-fabriek vanwege de afmetingen van de voorbouw een camera of spiegels zou kunnen leveren.
- + montage aan voor- en achterzijde mogelijk
- + snijdt in dwars- en lengterichting
- + fijnaardeproductie van de snijschijven
- + druk op de messenwalsen en gegolfde schijven variabel instelbaar
- + ophanging aan stuurbok (optioneel)
- + zeer goede bodemaanpassing
- – zicht van de chauffeur tijdens transport; geen camera of spiegels af-fabriek
- – relatief lange voorbouw