Met deze nuchter zwenkbare cultivator brengt het Duitse Heko een andersoortig snelwisselsysteem op de markt. We gingen dit systeem uitproberen in een korte test om een indruk van de mogelijkheden te krijgen.
Konrad Hendlmeier, de oprichter en naamgever van Heko, staat ook buiten Duitsland bekend om zijn onconventionele ideeën en methodes. Nou kreeg de inmiddels 71-jarige constructeur in gesprekken met klanten een idee voor een messensnelwisselsysteem op een cultivator.
Hij wilde een systeem waarbij het lastige ombouwen vervalt, net als het meenemen van verschillende messen in de gereedschapskist van de cultivator of tractor. De oplossing was het omdraaisysteem dat we nu voor ons zien, vergelijkbaar met dat van een wentelploeg.
De zwenkbare cultivator (‘wentelschaar/omdraaimes-cultivator’) is meteen leverbaar in werkbreedten van drie meter (star) en vijf meter (hydraulisch inklapbaar). We konden bij het inwerken van maisstro een eerste indruk opdoen.
Voor de werkbreedte van drie meter levert Heko naar keuze 9 of 10 tanden.
Heko frame met doorvoer en flexibiliteit
Deze cultivator heeft het bekende standaardframe van Heko, dat ook gebruikt wordt bij de ‘Ringschneider’-cultivator en de standaard-veertandcultivator. Daardoor zijn de ontwikkelings- en productiekosten lager.
Verder is elke Heko-cultivator achteraf te voorzien van andere soorten tanden. Wie al een Heko-veertandcultivator of Ringschneider-cultivator heeft, kan daar dus ook een zwenkbare cultivator van maken!
Wat ook positief opvalt, is de zeer royale framehoogte van 98 centimeter. Hier past flink wat materiaal onderdoor; volgens Heko is hierdoor ook minder trekvermogen nodig, omdat er minder materiaal wordt opgestuwd. De keerzijde hiervan is dat de cultivator heel hoog is en bij het optillen blijft er dus niet veel grondspeling onder de tanden over.
Bij de aanbouwbok is er ook ruimte voor verbetering: er is maar één gat voor de topstang, waardoor je de hefgeometrie niet kunt beïnvloeden door de montagewijze. Positief daarentegen is dat je van een drie meter brede zwenkbare cultivator wanneer je wilt altijd een vijf meter brede cultivator met hydraulisch inklap- systeem en drie meter breed middensegment kunt maken.
Bij de montagebok zouden we extra pasgaten voor de topstang willen hebben.
De voorzieningen daarvoor zitten namelijk al aan het frame. Nu we het daar toch over hebben: de framebalken zijn gemaakt van 8 respectievelijk 6 millimeter dik staal en hebben de buitenmaten 100 x 100 millimeter. De werkdiepte is zowel te verstellen met pasgaten als op de millimeter nauwkeurig met schroefspindels. Die laatste kunnen overigens wel licht vervuilen.
Omdraaien in plaats van ombouwen met de Heko cultivator
Het idee van de omdraaimessen is bij Heko eenvoudig opgelost: aan de 150 x 14 millimeter dikke bladveer is op de plek waar normaal gesproken de onderste messenhouder is bevestigd nu een bus gemonteerd.
Borgveer eruit trekken, pen eruit halen, mes omdraaien en weer borgen – klaar.
Hierin is de astap van het omdraaimes gestoken; hij wordt gefixeerd met een paspen met borgveer. Er zijn twee gaten voor de paspen; eentje voor elke kant van het omdraaimes. Je zou denken dat één gat volstaat, maar er is een reden waarom dat niet zo is: de omdraai-meshouders staan niet altijd in een hoek van 180 graden, maar ten dele iets gekanteld. Alleen zo passen ze overal onder het frame respectievelijk naast de langsbalken.
De fixeerpennen kunnen zonder gereedschap worden verwijderd, de bussen zijn smeerbaar. Er zijn telkens twee gatposities mogelijk.
Voor het omdraaien verwijder je de paspen (geen gereedschap nodig) en dan kan de meshouder worden gedraaid. Bij negen tanden duurt dit nog geen vijf minuten. Daarmee kun je op het veld zonder veel gedoe snel omschakelen naar het benodigde werktuig – bijvoorbeeld om op het eind de rijsporen dieper te bewerken met goed indringende smalmessen, nadat je vooraf het veld ondiep hebt bewerkt met ganzevoetscharen.
De benodigde tijd voor negen tanden: circa vijf minuten.
Het omschakelen gaat niet per se sneller dan bij sommige snelwisselsystemen van andere fabrikanten, maar je hoeft gewoon geen tweede set messen in een kist mee te nemen – en je hebt geen gereedschap nodig.
Nog een voordeel: als je met de vijf meter brede variant ondiep aan het bewerken bent en wil je dan met dezelfde tractor met beperkt vermogen dieper bewerken, dan draai je gewoon het mes om en klap je de zijdelen in – en je kunt op een breedte van drie meter middeldiep bewerken.
En als je versleten messen wilt vervangen, dan kan dat gemakkelijk in de bovenste positie, dus fijner voor je rug en je staat steviger.
Bij de messen c.q. scharen heb je veel keuze: voor ondiep bewerken zijn er ganzenvoet- en vleugelscharen van 31, 35 en 42 centimeter breed. Die laatste hebben de voorkeur van biologische bedrijven voor de bestrijding van distels en andere wortel-onkruidsoorten.
Smalmessen levert Heko in 40 en 60 millimeter breedte; net als bij de ganzenvoet- en vleugelscharen wordt echter ook hier zonder geleideplaten gewerkt.
De omkeermessen passen op de normale bladveren, zodat elke Heko-cultivator ermee is uit te rusten, ook achteraf.
De zwenkbare cultivator is er bij een werkbreedte van drie meter naar keuze met 9 of 10 tanden, dus met een strookafstand van 37,5 of 33,3 centimeter. De bladveren hebben een mechanische overstrekbeveiliging in de vorm van een aangeboute aanslag.
Bij de bewerking
We hebben de zwenkbare Heko cultivator ingezet op maisstro met smalmessen (60 mm) en als test ook met ganzenvoet scharen (35 cm).
-
- De smalmessen mengden het maisstro er verbazingwekkend goed door; egaliseringswerktuigen had onze testmachine niet.
-
- Ter vergelijking het werkresultaat van een korteschijveneg, die nauwelijks in de grond drong.
Het indringingsvermogen van de smalmessen was goed, er was een goede 20 centimeter werkdiepte mogelijk. De bodem werd tussen de messen echter nauwelijks opgebroken, omdat hij zeer hard was.
De werkdiepte is in te stellen met verschillende pasgaten en draaispindels.
Het mengresultaat verraste ons positief, gezien het feit dat de cultivator het zonder geleideplaten doet. Onder deze bodemomstandigheden waren egaliseringswerktuigen echter op hun plaats geweest; Heko levert naar keuze schijven (éénrijïg) of veerstrijkers.
Als test hebben we ook de ganzenvoet scharen gebruikt. Deze lieten een gelijkmatig werkoppervlak achter – dit in tegenstelling tot de enkele dagen eerder ingezette korteschijveneg, die een minder egaal bewerkingsoppervlak achterliet.
Als nalopers heb je keuze uit de draagkrachtige Heko-veerbandrol, de Heko-veerstempelrol of de Heko-steekrol.
Platte en ganzevoetscharen zijn er van 32 tot 42 centimeter breed.
Technische gegevens zwenkbare Heko cultivator
Frame: framehoogte 98 cm; formaat framebuizen 100 x 100 mm, materiaaldikte 6 en 8 mm; driebalks-basis- opbouw; werkdiepteverstelling met pasgaten of schroefspindels.
Tanden: veertanden; bij 3 meter 9 of 10 tanden voor een strookafstand van resp. 37,5 en 33,3 cm bladveren 140 x 15 mm met mechanische overstrekbeveiliging; omkeermes met twee aangeboute mestypes, bij 9 tanden in 3 à 5 minuten om te schakelen, zonder gereedschap.
De bladveren hebben een eenvoudige overstrekkingsbeveiliging.
Egalisering: optioneel schijven (éénrijïg) of veertand-nastrijkers.
Bodemverdichting: veerbandrol (diameter 560 mm, bandbreedte 60 mm), veerstempelrol (diameter 535 mm, stempelbreedte 32 of 60 mm) of steekrol.
Afmetingen: werkbreedte star 3,00 m (uit te breiden tot 5,05 m uitklapbaar); werkbreedte met hydraulisch vouw-systeem 5,05 m (middendeel 3,00 m), vouwbare versie kan ook ingeklapt werken op 3,00 m werkbreedte.
Voor de bodemverdichting levert Heko meerdere types open rollen, zoals hier de 540mm-veerstempelrol.
Onze conclusie
Het idee van Konrad Hendlmeier voor een alternatief snelwisselsysteem functioneert goed en is aantrekkelijk. Het systeem maakt bij de bezetting met twee verschillende soorten messen een snelle aanpassing aan de omstandigheden mogelijk (bijvoorbeeld voor het diepere bewerken van rijsporen en kopakker) zonder dat je losse messen hoeft mee te nemen.
Ook voor sterk schurende grond is het systeem aantrekkelijk, wanneer je beide kanten van dezelfde messen voorziet en dan bij een versleten kant gewoon snel naar de nieuwe kant kunt omschakelen.
Het mengresultaat heeft ons positief verrast, aangezien de cultivator geen geleideplaten heeft. De egalisering bij grotere werkdiepte heeft wel zijn grenzen.
+ snelle wisseling van messen
+ vervangingsmes rechtstreeks aan de meshouder
+ omwisselen kan staand gebeuren
+ zeer grote doorvoer
+ de werkbreedte is te vergroten
+ de 5m-variant kan in ingeklapte stand ook op 3 meter werken
– veel hefhoogte nodig
– slechts één aanbouwgeometrie
Ter vergelijking het werkresultaat van een korteschijveneg, die nauwelijks in de grond drong.