Duurtest | ’Hard cultiveert langer’ was de titel van een slijtagetest die we maakten. Na een lange zomer en ruim 2.400 ha. later zijn de hardmetalen cultivatorscharen van Betek glansrijk door. Hier is onze samenvatting.
Hardmetalen cultivatorscharen hebben ondanks hun voordelen nog niet veel opgang gemaakt in de praktijk. Blijkbaar worden veel mensen door de beduidend hogere aanschafprijs afgeschrokken. Maar kwaliteit heeft nu eenmaal zijn prijs. En juist daar zitten hem enorme verschillen in. Want soms was hardmetaal zo hard niet of was het aansolderen op het moedermateriaal niet goed gedaan. Een paar jaar geleden kwam de firma Betek uit Aichhalden (ten zuiden van Stuttgart) als nieuweling op deze markt.
Het aanbrengen van een slijtlaag is tijdrovend. Het ruwe oppervlak vraagt tot 15% meer trekkracht.
Alle begin is moeilijk, zo ook voor deze onderneming die al een leidende positie op het gebied van hardmetalen slijtagedelen voor bouwmachines had. Maar de ontwikkelingsafdeling leerde snel van de fouten en vond nieuwe designs en de goede balans in afstemming tussen hardmetaal en de stalen dragers daar voor.
Vandaag de dag heeft Betek fabrikanten als Horsch, Kuhn, Kverneland en Väderstadt als klanten. Die laatsten halen hun Marathon scharen bij de hardmetaalsmeden uit Baden-Württemberg en verkopen ze als ‘Marathon’ onder eigen vlag. En die Marathons gebruikten wij op een groot akkerbedrijf onder Väderstadts zware cultivator, de TopDown.
Lange standtijden van hardmetalen cultivatorscharen
Direct na deze campagne begon zich af te tekenen dat de Marathon scharen daadwerkelijk, zoals door de fabrikant beloofd, ongeveer 5x zo lang mee gaan als gewone scharen. Na 1.550 ha werk hadden de hardmetalen punten nog 68% van hun begin gewicht. Tegen die tijd was de vierde set standaard tanden al gemonteerd. De hardmetalen schaar-vleugels hadden na 1.550 ha nog 91 % van hun oorspronkelijke gewicht van 1.553 kg. Ter vergelijking: de eerste set standaardvleugels moest al na 920 ha en 36% gewichtsverlies gewisseld worden. De doorsnee standtijd na vier sets was 685 ha (zie grafiek). De tweede set hield het 830 ha uit, de derde 376 en de vierde 614 ha.
De hardmetalen cultivatorscharen hebben we ook in het er op volgende seizoen in gezet (spitsen en vleugels). Door de toen erg droge omstandigheden nam de schurende werking van de bodem toe op het hardmetaal en de stalen dragers. Maar dat ging ook op voor de van gewoon staal gemaakte exemplaren. Vooral na de bewerking van een weideperceel ging het snel.
Hier hadden de standaardspitsen een standtijd van maar 60 ha en de standaard vleugels waren na 376 ha door, terwijl de hardmetalen bits dapper doorvochten tegen de harde bodem. Na 1.600-1.900 ha was het dan toch ‘einde oefening’ voor het hardmetaal. Want daar begonnen de eerste stalen dragers te verbuigen of braken ze ter hoogte van een derde van onder af. Blijkbaar was de afstemming tussen hardmetaal en drager heel goed.
Ter vergelijking: de standaard tips zonder hardmetaal hielden het in doorsnee tijdens de 2 jaar inzettijd 350 ha voordat ze gewisseld moesten worden. Voor de Marathon hardmetalen bits geldt een exact vijf keer zo lange standtijd! Qua aanschaffingskosten zit het omslagpunt bij een 3,2 maal langere standtijd.
In ons geval heeft de overstap op hardmetaal dus geloond. Bovendien verloren de standaard tips per 100 ha ongeveer 1,7 cm aan lengte, zodat de werkdiepte van de cultivator bijgesteld moest worden. Daarbij nam de gevraagde trekkracht merkbaar toe.
Met bijna 2.400 ha hielden de hardmetalen vleugels het ruim 3,5 keer zo lang uit als de standaard exemplaren. Bij een prijs die precies 3,5 keer hoger dan standaard was. Daar speelde de hogere aanschafprijs dus ook niet meer mee.
Opvallend was ook dat de linker- en de rechter vleugel met hun hardmetalen jas aan nadrukkelijk gelijkmatiger versleten.
Daarbij maakte het niet uit in rijspoor of in welke vore of in welke rij tanden ze werkten. Schaarvleugels zonder hardmetalen bescherming hadden links en recht een duidelijk verschillend slijtagebeeld.
Het Marathon ontwerp met getrapte punten zou zelfs een zeven maal grotere standtijd dan de standaard tips hebben.
Hardmetalen cultivatorscharen in de praktijk
Harald Schmidt en zijn zoon Nicolay gebruiken al sinds 2008 hardmetalen scharen van Betek. Ze bewerken ruim 300 ha op een zandige leembodem met een matige hoeveelheid stenen er in. Voor de bodembewerking gebruiken ze onder meer een Horsch Terrano met een werkbreedte van 6 m.
Vader en zoon vertellen: “We hadden al eerder ervaring met slijtvast opgelaste cultivator- en ploegscharen. Maar de toppen braken vaak vroegtijdig (na steencontact) los. Sinds 2008 begonnen we met de hardmetalen scharen van Betek. Met onze 350pk trekker voor de cultivator komen we, inclusief loonwerk, op 800-1.000 ha. oppervlak per jaar. Daarbij werken we tussen de 6-30 cm diep en rijden we 5,5-10 km/u. Nadat we een aantal, steeds verder ontwikkelde scharen, van Betek hadden gebruikt haalden we uiteindelijk een standtijd die zes maal langer was dan die van de standaardscharen. Het opgesoldeerde hardmetaal is werkelijk onverwoestbaar. We zetten hardmetaal in op de eerste- en tweede rij van onze cultivator en de derde met conventionele scharen. Als de eerste rij bijna versleten is, dan gaan ze naar de derde rij. Wij zijn overtuigd van de voordelen van hardmetaal”.
Algemene indruk
De hardmetalen scharen van Betek onder de Väderstadt TopDown hebben aan onze verwachtingen voldaan. Hun aankoopprijs hebben ze al bij een standtijd verhoging van 3,2 bereikt. In praktijk bleven ze 3,5-5 maal langer dan conventionele uitvoeringen inzetbaar. Daarbij komt een aanzienlijke besparing op brandstof gebied en een constant blijvende overlap van de schaarvleugels. Nog een voordeel: met uitzondering van gebruik op een zeer schurende ondergrond kan men bij gebruik van hardmetaal afzien van dure snelwisselsystemen, omdat die bij zulke lange standtijden nauwelijks meer tijdwinst geven. Samenvattend: hardmetaal is niet alleen voor erg grote-, maar ook voor kleinere bedrijven geschikt.
Na 1.600-1.900 ha waren ook de Marathon spitsen ‘door’. Dat is een ruim vijf keer langere standtijd dan normaal.