Inwerken, egaliseren, bodemverdichting – dat zijn taken die inmiddels door veel universele cultivators kunnen worden verricht. Daarbij mag echter ook het gebruiksgemak niet tekortschieten; in onze test liet de nieuwe Kverneland Enduro zien hoe het kan.
In 2019 was er tijdens de Agritechnica een waar offensief van Kverneland. Naast een aantal nieuwigheden en modificaties in het ploegsegment kwam er ook een nieuwe cultivatorserie: de Enduro-modellen. Daarbij past zowel de Engelse betekenis van ‘endurance’ (uithoudingsvermogen) als de Spaanse betekenis van ‘duro’ (hard) bij de universele cultivator van deze Noorse fabrikant. Of de gelijknamige categorie terreinmotoren natuurlijk.
De Kverneland Enduro-serie bestaat uit in totaal vijf basismodellen voor de driehoeksaanbouw van drie tot vijf meter werkbreedte. De twee kleinere modellen van 3,0 en 3,5 meter zijn star, de drie grotere opklapbaar. Afhankelijk van uitrusting heten ze Enduro of Enduro Pro.
Beide versies hebben hydraulische diepteverstelling; bij de Pro is het on-the-go (traploos tijdens het rijden) vanuit de cabine, bij de standaardversie moeten er stelplaatjes met de hand worden ingeklemd.
Naast de nieuwe Enduro-machines heeft Kverneland momenteel ook nog de cultivators van de CLC-serie. De Noren hebben daarmee twee series voor aangebouwde bodembewerkingsmachines in het programma.
We zetten in deze test ook een aantal verschillen tussen deze series naast elkaar. We hadden voor onze test een Enduro Pro 3000 ter beschikking, dus met drie meter werkbreedte. Hij moest de bodem voorbereiden voor de aanstaande maiszaai.
Helemaal nieuw in het assortiment van Kverneland: de driebalks-stoppelcultivator genaamd Enduro.
Driebalker voor de Kvernland Enduro
De voornaamste focus bij elke cultivator ligt zoals bekend op de nette werkkwaliteit van de tanden. Daarbij speelt niet in de laatste plaats de verdeling c.q. positie van de tanden een rol.
De ingenieurs hebben om te beginnen de optimale positie van de tanden bepaald en daarna het frame er als het ware omheen gebouwd. De tanden hoefden dus niet te wijken voor in de weg zittende dwarsverbindingen of ophangpunten van de rol.
Op onze drie meter brede testcultivator zitten tien tanden met een strookafstand van 27 centimeter regelmatig verdeeld op de 10 x 10 centimeter dikke dwarsbalken. Daarbij draagt de achterste balk vier tanden. Ze zijn met klemschalen aan het frame bevestigd, er is dus niet gelast en er zijn ook geen gaten geboord.
Elke lasnaad en elk boutgat betekent in principe een zwak punt in het materiaal, vooral wanneer de machine door stenen in de grond sterk trilt.
Kverneland had voor de CLC Pro-machines weliswaar eveneens klembeugels, maar in een compleet andere uitvoering.
De framehoogte is bij de Kverneland Enduro 87 centimeter. De balk-afstand is 75 centimeter, da’s per balk 5 centimeter korter dan bij de CLC. Ook bij grotere materiaalophopingen op het veld zou het bij deze ruime afmetingen niet tot verstoppingen moeten komen.
Er zijn tien tanden, verdeeld over drie balken.
Flexibel op alle oppervlakken
Speciaal voor steenrijke of zware bodems heeft Kverneland de Triflex 700-tand ontwikkeld. In zekere zin lijkt hij op die van de CLC-cultivators.
Kverneland past wederom holle tanden toe die een warmtebehandeling hebben gehad. Dankzij deze constructie kunnen de tanden bij het raken van hindernissen zo’n 7 centimeter zijdelings uitwijken, puur door de materiaaleigenschappen in combinatie met het holle profiel.
De Triflex-tanden worden door de van Kverneland bekende bladveren op diepte gehouden. Bij een kracht van 700 kilo wijken ze uit voor obstakels, waarbij ze ongeveer 28 centimeter naar boven kunnen bewegen.
Met toenemende uitslag vermindert hun veerkracht; zo nemen de belastingen op tanden en frame af.
De zogenaamde Triflex 700-tanden hebben een hol profiel, zijn gebogen en hebben een warmtebehandeling gehad.
In de werkpositie staat echter de volle 700 kilo aan loskracht c.q. voorspanning paraat – da’s super. Als alternatief hiervoor is er de breekbout-tand. Die heeft een andere montage, maar verschilt qua vorm niet van de Triflex.
Het gewichtsverschil tussen beide tanden ligt op ongeveer 20 kilo (24 tegen 45 kilo).
Kverneland heeft een heel ruime keuze in messen in het programma. Je kunt kiezen uit zeven verschillende varianten en mesvormen, plus twee hardmetalen uitvoeringen. Daarbij komen nog drie verschillende geleideplaten/framebeschermers.
Op onze testmachine zat het Knock-on-systeem – het snelwisselsysteem van Kverneland. Op een aangeboute houder kunnen vier verschillende types scharen (van 80 tot 320 millimeter) worden geslagen. Een aanvullende vergrendeling is niet nodig, omdat de schaarpunten zich in het gebruik extra vasttrekken.
Voor onze toepassing kozen we de smalle 80mm-punten. De intrek in de bodem op werkdiepte ging snel. Als geleideplaten dienden gewelfde exemplaren. Door hun gedraaide vorm naar de zijkant en licht naar voren stuwen ze de aardkluiten in de gewenste richting (geen sneeuwbaleffect) en versterken ze de vermenging.
De tanden zijn niet aan het frame gelast of gebout, maar geklemd.
Traploze verstelling op de Kverneland Enduro
Zoals hierboven al genoemd, had onze test-Enduro de hydraulische diepteverstelling erop zitten. Je kunt tijdens het rijden vanuit de cabine de rollen aan de gewenste werkdiepte aanpassen.
Daarvoor zit in elke van de twee parallellogram-ophangingen van de rollen een hydraulische cilinder, waarmee de nalopers voor dieper werken worden opgetild of voor ondieper werken omlaag worden gezet. Parallel daaraan past ook de instelling van de egaliseereenheid zich aan.
In de basisuitvoering van de Kverneland Enduro moeten er stelplaatjes tussen de hydrauliekcilinders worden gezet en de rol is ook niet aan een parallellogram opgehangen. Een grote werkdiepte-wijzerplaat geeft aan in welke positie hij staat, da’s mooi.
Op de twee parallellogram-geleide ophangarmen van de rol zitten hydrauliekcilinders voor de diepteverstelling.
Het voordeel van de parallellogramgeleiding merk je met name bij dubbele rollen, omdat die dan bij elke ingestelde hoogte parallel aan de bodem blijven en niet kop- of staartlastig werken bij de bodemverdichting. Dit heeft geen enkele concurrent tot nu toe.
De zware ActiPack-rol met een diameter van 560 millimeter liet een keurig zaaibed achter. Met een gewicht van 205 kilo per meter behoort hij tot de zwaargewichten in het Kverneland-assortiment.
Aan de testmachine hing de Actipack-rol met een gewicht van meer dan 600 kilo.
Kenmerkend zijn de getande snij-schijven, die de losgewoelde bodem streepvormig verdichten en grote kluiten aarde verkleinen. Daarom is hij vooral geschikt voor middelzware tot zware grond. Ook de grond tussen de ringen blijft niet geheel onaangeroerd. Daar zit een zogenaamde messenbalk waarvan je de agressiviteit kunt variëren.
In de scherpe stand kunnen ze de grotere kluiten verder openbreken en het bodemoppervlak verfijnen. Maar kijk uit bij onbedoeld achteruit rollen van de rol; de messen kunnen dan verbuigen. Als ze niet nodig zijn, kunnen ze worden weggeklapt.
Als alternatief levert Kverneland nog vijf andere rollen voor de Enduro-serie, dezelfde die er ook zijn voor de CLC-serie.
Tussen de roleenheid en de derde tandenbalk nivelleert een rij holle schijven de doorgemengde bodem. Die hangen direct aan de arm van de rol, zodat ze met het variëren van de werkdiepte in dezelfde mate hun positie wijzigen. Met een zwengel kan de fijnafstelling worden gedaan. Een lineaal op de spindel helpt daarbij.
De tien schotelschijven zijn grof getand, gewelfd en meten 460 millimeter. Elke schijf is door een rubberblok beveiligd tegen overbelasting, zoals we dat kennen van bijvoorbeeld korteschijveneggen.
Achter het driebalks-tandenveld wordt de aarde geëgaliseerd door holle schijven.
Een erg mooie optie zijn de twee hydraulisch uitschuifbare zijschijven. Die houden de opgeworpen aarde binnen de werkbreedte van drie meter en kunnen voor het wegtransport handig worden ingeschoven vanuit de trekkercabine. Zonder deze hydrauliek moet je ze handmatig inklappen.
Als alternatief voor de holle schijven kunnen er ook nivelleertanden als egaliseerwerktuigen worden gebruikt.
Kverneland Enduro is geen lichtgewicht
Kverneland staat voor de Enduro Pro een maximale werkdiepte van 35 centimeter toe; de ‘gewone’ Enduro met handmatige diepteverstelling kan tot 30 centimeter.
Met de verstelling van de werkdiepte veranderen die schijven hun hoogte in gelijke mate. Fijnafstellingen kunnen worden gedaan met een schroefspindel.
Afhankelijk van uitvoering, bodemomstandigheden en inzetdoeleinden moet je niet te zuinig zijn met de voorgespannen paardenkrachten: minstens 90 pk tot maximaal 240 pk voor de 3m-versie.
Het basisgewicht zonder rollen bedraagt 1.350 kilo. De testmachine Enduro Pro 3000 met Actipack-rol bracht een gewicht van 2.050 kilo op de schaal. Daarom moet je bij de aankoop ook letten op de benodigde hefkracht van de trekmachine.
Tijdens onze test werkte de Enduro Pro 3000 heel gedegen. De akker vertoonde wat aardedammen met hoogteverschillen tot zo’n 10 centimeter die moesten worden geëgaliseerd. Dat loste de driebalker fatsoenlijk op.
Wat betreft de bodem werkten de tanden op de dammen te diep en haalden daardoor vochtigere aarde aan de oppervlakte dan de tanden in de dalen, die op optimale hoogte werkten. De volgende slag had een gelijkmatigere structuur, zodat de tanden optimaal voor het zaaibed met het oog op de bodemgesteldheid konden worden ingesteld.
Vermeldenswaard is een optioneel verkrijgbare ‘bodemset’-koffer. Highlight daarvan is de ‘Penetrometer’, waarmee je bodemverdichtingen kunt lokaliseren. Zo kan de diepte van de cultivator bijvoorbeeld exact voor het opbreken van de ploegzool worden gebruikt; dat is ook voor het werken met de ploeg en diepwoeler een voordeel.
Voor onze test was als mes de smalle snelwisselpunt uit het Knock-on-programma gemonteerd.
Technische gegevens Kverneland Enduro Pro
Frame: werkbreedte 3 m, 3-balksconstructie, balkafstand 75 cm, framehoogte 87 cm; 10 tanden, strookafstand 27 cm, hydraulische werkdiepteverstelling (traploos), werkdiepte 5 tot 35 cm.
Tanden & messen: Triflex 700-tanden, aan het frame geklemd, bladveer-steenbeveiliging, losbreekkracht 700 kg (alternatieve beveiliging middels breekbout); wisselpunt, Tiger 2-punt (70 mm), afschroefbare vleugels; Knock-on-systeem met 80, 150, 250 en 320mm-punten; framebeschermer, rechte of gewelfde geleideplaten.
Wals & egaliseereenheid: Actipack-rol 560 mm (205 kg/m), alternatieven: Actiring-, Actiflex-, Actipress Twin-, kooi- of dubbele kooirol; schijven- of tandennivelleerder.
Afmetingen & gewichten: transportbreedte 3 m, gewicht in testuitvoering 2.080 kg, benodigd trekvermogen 90 tot 240 pk.
De concurrentie: 3-balks cultivators met 3 meter werkbreedte
 |
 |
 |
|
| Kverneland Enduro Pro 3000 | Köckerling Trio 300 | Horsch Terrano 3 FX | |
| Werkbreedte | 3,00 m | 3,00 m | 3,00 m |
| Werkdiepte | 5-35 cm | 5-30 cm | 5-30 cm |
| Aantal tanden | 10 | 10 | 10 |
| Strookafstand | 270 mm | 300 mm | 300 mm |
| Framehoogte | 870 mm | 850 mm | 850 mm |
| Overbelastingsbeveiliging | bladveer of breekbout | schroefveren | TerraGrip of breekpen |
| Diepteverstelling | hydraulisch traploos | optioneel hydraulisch traploos | hydraulisch met stelplaatjes |
| Egaliseereenheid | holle schijven, nivelleertanden | bladveer- of schijvennivelleerder | egaliseerschijven |
| Rollen | 6 verschillende | STS-rol/dubbele STS-rol | 9 verschillende |
| Gewicht | 2.050 kg met Actipack-rol | 1.680 kg | 1.860 kg met RollFlex Packer |
| Vereist trekvermogen | vanaf 90 pk | vanaf 100 pk | vanaf 120 pk |
knock
De strookafstand bedraagt volgens Kverneland 270 millimeter.
Onze conclusie over de Kverneland Enduro
De nieuwe stoppelcultivator-generatie Enduro (Pro) van de Scandinaviërs uit Kverneland wist in de werkproef te overtuigen. De Enduro Pro 3000 volbracht zijn taak goed, de kwaliteit was zoals het hoort.
Erg fijn zijn al de extra’s, zoals de traploze hydraulische diepteverstelling. Zo kun je bijvoorbeeld vastgereden kopakkers snel even dieper bewerken. Ook de hydraulisch uitschuifbare zijschijven maken het makkelijk om snel van veld te wisselen.
Het hobbelige bodemoppervlak van onze testakker werd door de Enduro gelijkmatig en fijnkruimelig achtergelaten.
De keuze aan rollen en schaarpunten plus geleideplaten is groot. De zware Actipack-rol deed het in onze test zeer goed.
+ hydraulische diepteverstelling
+ parallellogram-geleide rol
+ optioneel uitschuifbare randschijven
– geen markering van de hydraulische aansluitingen
Optioneel zijn de randschijven ook te bestellen met een hydraulische ‘parkeerhulp’.
Deze test is eerder verschenen in het Test Jaarboek 2021