Op de Agritechnica in 2013 presenteerde Kerner de Stratos, die geen echte zaaibedcombinatie, geen echte cultivator of een klassieke cultivator-schijveneg combinatie is. Wat er precies achter het concept steekt, waar de grenzen liggen, hebben we in praktijk onderzocht.
Een nieuwe klasse: hoeveel hij er op de eerste blik op lijkt: de Stratos is geen klassieke cultivator-eg combinatie.
De Kerner Machinenbau uit het Duitse Aislingen heeft voor zijn werk op het gebied van niet kerende bodembewerking en het passieve mulchzaaien een goede naam verworven. Als nieuwste productlijn werd op de Agritechnica van 2013 de Stratos voorgesteld, die in breedtes van 4,8-, 6,0- en 7,2 meter geleverd wordt. De inzetgebieden voor de Stratos zijn daarbij breed en tegelijkertijd heel specialistisch. Want de Stratos moet het op vlakke stoppelvelden net zo goed doen als bij de mechanische onkruidbestrijding en de zaaibed voorbereiding na het cultiveren of ploegen. We mochten hem proberen op koolzaad- en speltstoppels.
Bij de stoppelbewerking en bij de zaaibed preparatie moeten ze de organische delen snijden en de verkruimeling verbeteren.
Schijven en tanden
Op de eerste blik lijkt de Stratos op een klassieke cultivator-schijveneg combinatie en de zogenaamde ‘one-pass‘ machines voor de diepe bodembewerking. Maar de Kerner is voor heel ander werk ontworpen.
Dat wordt duidelijk bij het beter bekijken van de afzonderlijke componenten van de machine. Dan zien we dat de dieptegeleiding niet zoals gebruikelijk met de walsen gebeurt. Ze zijn per stuk hydraulisch in hoogte verstelbaar voor de drie inzetmogelijkheden, snijden, mengen en verbrokkelen.
Bij wijze van uitzondering beginnen we met de uitleg van het apparaat niet vooraan, maar in het midden. Want in alle versies is het tandsegment als basis voor de belangrijkste inzet aanwezig. Het is hydraulisch in hoogte te verstellen zodat de bestuurder ook tijdens de rit op verschillende omstandigheden reageren kan.
Met een balkhoogte van 60 cm is het element relatief vlak gebouwd, zodat werkdieptes van max. 15 cm mogelijk zijn. De tanden zijn asymmetrisch en met een tunneleffect over de vier balken verdeeld, wat bij 32 tanden en een tunnelbreedte van 4,8 m een H.o.H. afstand van 15 cm geeft. Bij zo’n waarde en een maar 1,8 m breed tandsegment mag het duidelijk zijn dat de doorvoer van grote hoeveelheden organisch materiaal niet het sterkste punt van de Stratos is. Maar daarover later meer.
Stratos kopers hebben de keuze tussen vaste- en vibrerende veertanden. De starre tanden zijn met breekbouten gezekerd en kunnen qua aangrijping met een gatenrooster drievoudig versteld worden (een vlakke hoek voor mechanische onkruidbestrijding, een steilere hoek voor inmengen en verkruimelen).
Op scharengebied zijn er voor de beide soorten tanden twee ganzenvoetscharen (180- of 230- mm breed) en een smalle schaar van 60 mm, die optioneel met hardmetaal gecoat kan zijn, zonder platen en voor middeldiep werk. De brede ganzenvoetschaar is hoofdzakelijk bedoeld voor bedrijven met wortelende onkruidsoorten die ze mechanisch willen bestrijden om ze aan de oppervlakte uit te laten drogen.
Een nieuw bevestigingssysteem maakt snelwisselen van de scharen (afgezien van een kunststof hamer) zonder gereedschap mogelijk.
Optioneel kan er een nieuw scharen snelwisselsysteem besteld worden.
Voor het tandveld kunnen naar wens twee steunwielen, een rij hydraulisch verstelbare nivelereringstanden (cross-board) of twee rijen schijven besteld worden. Die schijven zijn er dan weer als looplijn gerichte, sterk gegolfde exemplaren of in schuin gemonteerde, conisch gevormde variant.
De schijven moeten bij de stoppelbewerking en bij de zaaibed voorbereiding organisch materiaal versnipperen en de verkruimeling verbeteren. Aanvullend zorgen ze op de Stratos voor een rustige loop over de akker. De diepteverstelling gebeurt hydraulisch vanuit de stoel van de bestuurder. De max. werkdiepte wordt met opsteekclips op de stempels van de hydraulische cilinders aan gegeven. Maar de clips kunnen ook weg gelaten worden.
Naast de 180- en 230 mm brede ganzenvoetscharen is er ook een smalle, 60 mm schaar.
Nivelleren en walsen
Achter het tandveld zit bij de Stratos weer een rij bladveer-nivellatoren of sterrenplaten met een diameter van 400 mm. De per zwengel in hoogte verstelbare elementen (met een goed leesbare schaalindicatie) zitten direct aan het hoofdframe, zodat ze bij het veranderen van de werkdiepte van de tanden of de ervoor lopende schijven steeds in gelijke positie blijven.
Na het nivelleren komt het verdichten. Kerner levert voor de Stratos drie walsen: een open 600 mm snijringwals (als op de testmachine), een gesloten 550 mm crackerwals voor zware, leemhoudende bodem, en een dubbele- open wals met een naar buiten gekeerd V profiel voor lichtere grondsoorten. De twee eersten zijn uitgerust met de van Kerner bekende messen voor het versnijden van kluiten. Ze zijn met rasterhendels eenvoudig in intensiteit te verstellen.
Naast de snijringwals levert Kerner ook een cracker- en een dubbele wals voor de Stratos.
In de praktijk
We hebben de Stratos 480 ingezet op koolzaadstoppels en speltstoppels. De arbeidsomstandigheden waren door voorgaande regen niet optimaal. Bovendien waren de koolzaadstoppels, zoals op veel percelen dit jaar, vooral op lager gelegen delen ongewoon groen en taai. Na een korte gewenningsperiode en passend instellen konden we op de koolzaadstoppels prima uit de voeten.
Belangrijk bij veel organische massa: de egaliseerders moeten hoog ingesteld worden omdat ze anders snel vol lopen met een mengsel van aarde en stro. De verkruimeling en ook het inmengen was bij een werkdiepte van 8-10 cm steeds goed. Daarbij werd er naar gelang de bodemsituatie bij het stoppelbewerken 12-14 km/u gereden werd.
Alleen bij de schijven hadden we af en toe wat meer snijdend effect verwacht. Vooral de groene raapzaadstengels werden bij het overrijden vaak alleen naar voren geknakt, zodat de tanden er achter bijna al het werk moesten doen. In de toekomst zouden we voor inzet op koolzaadstoppels of bodembemestingsplanten graag een dwars op het voertuig werkend stuk gereedschap, bijvoorbeeld een cutterwals, wensen. Die zou volgens ons ook erg goed binnen het Stratos concept passen, maar zou dan wel met een snelwisselsysteem tegen de snijschijven uitwisselbaar moeten zijn wanneer de Stratos later ingezet zou worden bij de zaaibedpreparatie of op graanstoppels.
Als het gaat om echt groen, hoog staande koolzaadstoppels, dan loopt de Stratos tegen zijn grenzen. Hier kan het apparaat niet meer uit de voeten met het aanbod aan organisch materiaal. Temeer omdat de tot 70 cm lange stoppels zich niet lieten breken en de doorgang verstopten wanneer ze dwars kwamen te liggen.
Het storten van de stoppels gaat, maar hoge- en slecht verdeelde hoeveelheden stro brengen de schijven en tandvelden aan hun grenzen.
We hebben de Stratos ook uitgeprobeerd op niet geruimde speltstoppels. Ook hier waren de arbeidsomstandigheden erg slecht omdat de stroverdeling miserabel was, speciaal op plekken waar het gewas platgeslagen was en er in het veld veel diepe rijsporen waren.
Toch was deze inzet goed om de grenzen van de Stratos te bepalen. Bij een goede stroverdeling en droog stro was de verweking voor de Stratos geen probleem. Op plekken waar het gewas was neergeslagen konden de golfschijven de massa’s stro echter niet meer doorsnijden. Vervolgens verstopten doorgeschoven lange halmen het segment met de tanden.
Het feit dat de schijven niet apart gelagerd zijn werkte ook negatief uit. De snijdruk werd daardoor op oneffenheden niet gelijkmatig verdeeld. Dat is een reden temeer waarom de Stratos zich beter thuis voelt op vlakke akkers. Want buiten de schijven kunnen ook de twee getande segmenten zich niet aanpassen aan bodem oneffenheden, wat bij onze testmachine met zijn vaste tanden nog eens extra tot uitdrukking kwam.
In rijsporen die door de natte zomer waren ontstaan raakten de tanden de grond niet, zodat het neergeslagen stro eenvoudig werd meegesleept en zich ophoopte. Daarmee geldt voor alle fijn cultivatoren: stoppelvelden moet vooral van stro ontdaan zijn of de akker moet vlak zijn terwijl het haksel aanvullend van topkwaliteit moet zijn.
Ook het tanden dragende deel met een steekafstand van 15 cm is hydraulisch in diepte verstelbaar.
Technische gegevens
Basisopbouw: een halfgedragen, tweedelig frame, geïntegreerd rollen gedeelte, nalopende wals, disselcilinder
Snijden en mengen: twee rijen gegolfde of conische schijven, alternatief zonder schijven (dan met twee voorlopende steunwielen of een crossboard) De schijvensectie hydraulisch in hoogte verstelbaar, een tandenveld met vier balken, 60 cm balkafstand, 60 cm framehoogte, 15 cm H.o.H. afstand.
Egaliseren: enkel rijïge sleepscharen of roterende sterntiller. Verdichting; 550 mm crackerwals, 600 mm stalen ringwals of dubbele 600 mm wals
Maten en gewichten: Inzetgewicht testmachine ca 5,2 ton. Transportbreedte 2,99 m
Trekker: 180-350 pk. 4 dubbel werkende hydraulische aansluitingen.
Onze samenvatting
De Kerner Stratos verkeert in het grensgebied tussen fijncultivator en zaaibedcombinatie. Enerzijds kan hij van zijn voorste werktuigen tot en met zijn walsen en een uitgebreid pakket aan werktuigmogelijkheden op een heel breed inzetgebied zijn werk doen. Aan de andere kant verslikt hij zich in grote hoeveelheden organische bestanden en het werk op akkers met bijvoorbeeld veel rijsporen. Een cultivator of korteschijven eg doet het daar beter. Maar de Stratos moet ook voor biobedrijven interessant zijn die aan mechanische onkruidbestrijding willen doen en voor percelen met geringe tot matige dichtheid waar problemen met wortelend onkruid optreden en er daarom geen korteschijven eg gebruikt kan worden.
Alles op een rijtje:
- een erg goede verkruimeling
- schijven en tanden gescheiden in hoogte verstelbaar
- goed bij het walsen (minstens 10-12 km/u)
- goed meng resultaat
- zijn veelvoud aan gereedschappen
- vraagt om vlakke akkers
- de snijdende werking van de schijven kan beter
- geen snelwisseframe voor de frontgereedschappen
Dankzij de brede, ver naar achter gemonteerde transportas (op de foto in uitgeklapte toestand) heeft de Stratos een goede wegligging.