Vergelijking: Ronde balen in net of folie?

Geperste ronde balen worden in de pers met netten gebonden zodat ze compact en in vorm blijven. Kooi en strobalen zijn daarmee klaar voor opslag. Het inpakken van de groengoed balen in doorgaans 25 micrometer dikke wikkelfolie in perswikkelcombinaties of aparte wikkelaars is bedoeld om de voedermassa luchtdicht te verpakken om het te laten wikkelen.

Want het is daar net als in de silo: het luchtdicht verpakken onderdrukt de eigen enzymen van het groengoed net als aerobe micro organismes zoals bacteriën, gisten en schimmelculturen. Daar tegenover staat dat melkzuurbacteriën zich zonder zuurstof vermeerderen. Ze voeden zich met de bladsuikers in het maaigoed. De melkzuurbacteriën zetten de suikers om in zuren – vooral melkzuur – en de pH waarde daalt naar waardes tussen de 4-4,5. Daardoor worden bacteriën die schadelijk zijn voor het gist in hun groei gehinderd en wordt het gras of de mais in de balen geconserveerd.

Sinds een aantal jaren is er uitgeprobeerd het stabiliserende net te vervangen door folie. Uit die hoek komen verschillende begrippen: bindfolie, mantelfolie, nettenvervangingsfolie of ronde balen folie.

De impulsen om folie in plaats van netwerk te gebruiken voor het stabiliseren van balen komen voornamelijk uit de Scandinavische- en Alpenlanden. Daar is ronde balen silage wijd verbreid. Bovendien zijn de winters er strenger dan elders in Europa.

Daar komt nog iets bij dat voor ons minder belangrijk is: bind- en wikkelfolie zijn ook bij bevroren balen in één arbeidsgang te verwijderen. Maar ook bij normale temperaturen heeft het systeem enige voordelen:

• De lagen folie verhogen de mechanische bescherming van de buitenkant van de balen. Ook wordt de zuurstof-barrière door de lagen folie verbeterd, dat bevordert het silageproces en voorkomt voederverlies door schimmelvorming. Soms kan er ook met minder lagen wikkelfolie gewerkt worden.
• Het makkelijker openen van de balen, met bijvoorbeeld en balensnijder.
• De stabiliteit van de baal geeft meer bescherming tijdens transport en opslag.
• Omdat bind- en wikkelmateriaal hetzelfde zijn is de afvoer er van makkelijker. Ook als het net van hetzelfde materiaal is, moet het apart afgevoerd worden. De kans dat het bij recyclage om assen wikkelt is te groot. Bovendien hecht er zoveel restmateriaal aan het net, dat het alleen verbrand en niet gerecycled kan worden. Folie is echter herwinbaar.
• Geen risico op verpakkingsresten in het voeder.

Aan de verkoop verschillen tussen bindnet en wikkelfolie is grof in te schatten dat in Scandinavië 3-5% van de ronde balen folie gewikkeld wordt. In Duitsland is dat nog minder.

Persen klaar voor folie

Een groeiend aantal persen is optioneel, of na aanpassing geschikt voor het werken met mantelfolie. De extra kosten daarvoor liggen tussen de  €5.000 – €8.000. De ombouw/aanpassing is doorgaans een dag werk. Daarbij blijft de mogelijkheid om met netten te binden behouden. De omschakeling daarna, is doorgaans minutenwerk.

Een Zwitserse loonwerker heeft op die manier drie Claas Uniwrap machines lopen.

Orkel AS uit Noorwegen en Göweil uit Oostenrijk zijn pioniers op het gebied van mantelfolie. De Göweil G5040 Combi maakt een dubbele binding voor net en folie mogelijk. De baal wordt tegelijkertijd met twee netten of foliebanen gebonden. De tijd om de baal te binden verkort daarmee tot de helft.

Sinds begin 2012 is Case New Holland een strategische samenwerking met de Noorse fabrikant van persen, verdichters en trekker aanhangers, Orkel aangegaan. Daarbij heeft CNH de rechten voor de vastekamerpersen van Orkel gekregen. Intussen wordt een nieuwe generatie daarvan ontwikkeld die onder de merken Orkel, New Holland en Case IH in de markt gezet gaan worden.

Krone, McHale en Kuhn bieden ook persen aan die met folie kunnen wikkelen: De Comprima modellen, en de i-BIO+ machines. ‘BIO’ staat daarbij voor ‘Bale In One. Dat was de slogan van de oorspronkelijke ontwikkelaar van de persen, de sinds 1993 tot het Kverneland horende machinefabriek Taarup uit  Denemarken.

Toen Kuhn de balenpersenafdeling van Taarup in 2009 over nam, nam Kuhn de naam mee. De verder ontwikkelde pers-wikkelcombinatie i-BIO+ heeft een gepatenteerd wikkelsysteem met twee voorstrekkers, waarbij de buitenomtrek van de baal in de perskamer in onder voorspanning staande folie wordt gewikkeld.

Ten opzichte van andere systemen die werken met een brede rol speciaalfolie heeft deze aanpak meerdere bijzondere kenmeken:

• Er wordt gewerkt met standaardfolie van 750 mm breed. Er is geen brede speciaalfolie nodig.
• De folierollen hoeven niet zo vaak gewisseld worden.
• De doorlooptijd is optimaal: Omdat er met twee voorstrekkers wordt gewerkt, worden aan- en afloopverliezen zo klein mogelijk gehouden.
• De hydraulisch bediende rollenhouders maken het wisselen van de – ook nog eens duidelijk lichtere – rollen ergonomischer. Het IntelliWrap systeem, dat nu voor het eerst bij de i-BIO van Kuhn gebruikt wordt, maakt het over het intelligent bestuurde toerental balentafel mogelijk, het aantal lagen folie stapsgewijs (4,5,6,7,…) aan te passen. Kverneland werkt bij de ronde balen persen optioneel met een mantelfolie functie.

Dunne speciaalfolies

De folie markt is een hard bevochten markt. Er zijn folies onder de merknamen van de fabrikanten, zoals RKW of Tama. Maar ook fabrikanten van landbouwmachines en handelaren in verbruiksgoed laten bij specialisten produceren om onder private label te verkopen.

Als mantelfolie zijn er, behalve bij Kuhn, speciaal gemaakte foliesoorten van ca. 1,25 m breed te koop. De aangeboden diktes liggen tussen de 13-25 micrometer.

Om de balen in model te houden worden er 2,8-5,5 omwikkelingen aangeraden. Dat hangt er bijvoorbeeld vanaf of de folie met of zonder lijm wordt gebruikt en of de breedte over de hele baal moet aan- of aflopen of dat dat in een punt mag gebeuren.

Over de vraag of er over de mantelfolie minder wikkelfolie gebruikt kan worden verschillen de meningen. Gebruikelijk zijn 6 lagen wikkelfolie. Bij een foliedikte van 25 micrometer ontstaat er zo een 150 micrometer dikke zuurstof barrière. Hier moet elke gebruiker uitvinden wat hem het best past.

Mantelfolie is ongeveer dubbel zo duur als netten zijn. 2.000 bindnet kost circa €85. Een gelijke lengte aan mantelfolie kost €135. Op een gemiddelde baal is dat 30-40 cent netkosten tegen 60-80 cent foliekosten.

Foliemantels voor stro- en hooibalen, geschiedenis en ontwikkeling

Al aan het eind van de jaren 80 was Krone bezig met ontwikkelen van het wikkelen van ronde balen in folie. Het doel was hooi en stro te beschermen tegen regen en sneeuw. Het materiaal zweet echter onder de folie. Bij silage duurt dat maar kort. Maar als hooi- en strobalen langer worden opgeslagen, dan zorgt het gecondenseerde vocht dat het materiaal onder de folie bederft.

Het proces werd dus niet in praktijk doorgevoerd. De Israëlische net- en foliefabrikant Tama levert nu aan John Deere netten met ingewerkte folie. Daarbij wordt een adem-actief membraan gebruikt, zodat de waterdamp door de micro poriën uit de balen kan ontwijken. Net als bij adem-actieve outdoor kleding (Goretex). De kosten per baal zijn volgens Rama ongeveer €5.

B-Warp functioneert op persen uit de 800-900 serie. Oudere modellen kunnen aangepast worden.

Onze samenvatting

Een groeiend aantal balenpersen is uit te rusten voor het wikkelen met folie. De extra kosten daarvoor zijn €5.000 –  €8.000. De netbind functie blijft daarbij behouden. De overstap tussen de systemen is minutenwerk. Hooi en stro zullen onder een luchtdichte folie altijd uitdampen en bederven. Maar nu is er ook adem-actieve folie. Het gebruik van mantelfolie bij silagebalen is te verdedigen. Er zijn goede resultaten  mee behaald.

• meer luchtdichte folie-lagen en daardoor een betere silagekwaliteit of minder stretchfolie verbruik.
• geen beperking van de stabiliteit van de balen. De verdichting schijnt beter te zijn.
• makkelijk openen van de balen. Ook bij vorst.
• geen aanhangend voeder aan het net.
• geen netresten in het voeder.
• gezamenlijke afvoer van beide foliën.
• eenmalige extra investering voor de folie optie.
• ten opzichte van de netkosten 30-40 cent zijn de kosten voor folie 60-80 cent/baal.